Noordse kwikstaart
Grey-headed Wagtail, Motacilla thunbergi - Kwikstaarten (Motacillidae)
De noordse kwikstaart broedt in Scandinavië en passeert Nederland op weg naar Afrika. Tijdens de trekperiodes zijn ze te zien in Nederland. Let dus goed op groepen kwikstaarten, want er is een goede kans dat er een noordse kwikstaart tussen loopt. In het najaar zijn noordse kwikstaarten wat moeilijker te onderscheiden van gele kwikstaarten maar in het voorjaar valt de geheel donker kop van de mannetjes goed op.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Uiterlijk als gele kwikstaart met gele borst (bij vrouwelijke vogels wat valer geel) en olijfbruine bovendelen, maar met geheel donker blauwgrijze kop en nog donkerdere oorstreek bij de mannetjes. Geen wenkbrauwstreep zoals de Engelse kwikstaart en gele kwikstaart. Onvolwassen vogels hebben in het najaar een beigewitte onderzijde met alleen een gelige tint onder de staart. Heeft een diep golvende vlucht.
Geluid
Als gele kwikstaart. Roep hoog "twsié", zang eenvoudig, met herhaalde trillers.
15-16 cm
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Broedt in juni en heeft één legsel met 4-6 eieren. Broedduur 11-13 dagen. Het nest wordt in een kuiltje gebouwd van gras, stengels en wortels, bekleed met haar. Beide ouders brengen de jongen groot; die vliegen na 11-14 dagen uit.
Leefgebied
In Nederland zijn de vogels te zien tijdens het doortrekken op weilanden in groepen kwikstaarten. Net als de andere kwikstaarten rent de noordse al kwikkend met zijn staart achter insecten aan. In zijn Scandinavisch broedgebied broeden noordse kwikstaarten in laaglanden op vochtige weiden en kaalslagen en in moerassen
Voedsel
De soort zoekt insecten zoals muggen en vliegen rennend en vliegend in lage vegetaties en op open plekken.
Vogeltrek
Langeafstandstrekker, overwintert in Afrika ten zuiden van de Sahara. Trekt in voorjaar later door dan gele kwikstaart,tussen eind april en eind mei. Aantallen schommelen van jaar op jaar, maar kan bij krachtige oostenwind talrijk doortrekken. Trekken gedurende de dag in groepen en zijn in Nederland vaak te zien in rivierdalen en op dijken. Trekt in het najaar oostelijker van ons land.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Verspreiding en aantal
doortrekker in vrij groot aantal
Het aantal doortrekkers varieert per jaar en plaats. In het voorjaar kunnen er in goede jaren meer dan 10.000 vogels passeren langs telposten langs de kust. In het najaar is de situatie minder duidelijk, omdat de vogels in winterkleed lastig te onderscheiden zijn van gele kwikstaarten
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen |
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Pleisterende vogels, soms tientallen, bij oostenwind in mei vooral op dijken langs de kust en op de waddeneilanden.
In Europa
De noordse kwikstaart broedt vanaf het midden van Scandinavië tot in Siberië.
Meer informatie
Bescherming
De noordse kwikstaart geldt als niet-bedreigd.
Wat kun jij doen
Vogelaars die willen bijdragen aan de bescherming van vogels kunnen helpen met het tellen van vogels. Dat kan via telprogramma's van Sovon Vogelonderzoek Nederland.
Actuele berichten
Wet- en regelgeving
De noordse kwikstaart is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn noordse kwikstaarten beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de noordse kwikstaart wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal