Paarse strandloper
Purple Sandpiper, Calidris maritima - Strandlopers (Scolopacidae)
De paarse strandloper is heel kenmerkend met zijn gele poten en donkere, in de winter paarsbruine kleed. Een sterk aan de kust gebonden soort, die je niet op het strand vindt. Hij zit alleen op basaltblokken langs dijken, pieren en strekdammen. Een tamme soort die vaak optrekt met steenlopers.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Strandloper van stenige oppervlakten. Zeer kenmerkend, donker kleed, met een lichte buik. Gele poten en gele snavelbasis. In vlucht komt hij ook donker over; opvallend zijn de witte vleugelstrepen en witte staartzijden.
Geluid
Roept met korte, scherpe toontjes: "krik", "kik-uk" e.d. Baltsroep alleen in broedgebieden.
20-22 cm, spanwijdte 42-46 cm
Cursus Vogels in Nederland
Leefwijze
Broeden
Monogaam en territoriaal, maar zoekt ook buiten territorium voedsel. Paren broeden meestal niet dicht bij elkaar. Legtijd van midden mei (Noorwegen) tot midden juli (Siberië). Broedt op de grond in ondiep kuiltje, dat relatief rijkelijk is bekleed met plantenmateriaal. Beide geslachten broeden. Heeft één broedsel, meestal 4, soms 3 eieren. Broedduur 21-25 dagen. Jongen nestvlieders, vliegvlug na 19-24 dagen. Vrouwtje verlaat voor het uitvliegen de jongen, mannetje hoedt ze dan alleen.
Leefgebied
In de winter vrijwel uitsluitend te vinden aan zee, op harde substraten, vooral op basalt en beton. Dijken, pieren, strekdammen. Soms in gras op zeedijken. Vaak in de spatzone van golven. Broedt aan arctische kusten, op hoogvlakten en in gebergten, vaak vlakbij plekken met sneeuw en ijs met natte mosvegetaties of in kale, steenachtige toendra met korstmos. Ook op rotseilandjes en kiezelstranden.
Voedsel
In de winter vooral mollusken (slakjes, mossels), maar ook insecten (kevers, vliegen), kleine kreeftachtigen (vooral vlokreeftjes), ringwormen, kleine visjes en algen.
In de broedtijd vooral insecten en springstaarten, ook spinnen, slakken, wormen en wat plantenmateriaal (blaadjes, knoppen, bessen, zaden).
Vogeltrek
Trekken vooral naar rotsachtige kusten van West-Europa en Zuid-Scandinavië, maar kunnen ook heel noordelijk aan de kust overwinteren (Noord-Rusland bijvoorbeeld). Vrouwtjes verlaten broedgebied het eerst. In Nederland vooral van september tot mei. Sterk kustgebonden soort, ook op trek, wordt bij hoge uitzondering in binnenland gezien.
Verspreiding en aantal
wintergast in zeer klein aantal
Overwinterende aantallen in Nederland nemen af, vooral in het Waddengebied. De oorzaak is onduidelijk en ligt wellicht in klimaatverandering, waardoor paarse strandlopers noordelijker overwinteren dan voorheen.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 400-600 (in 2013-2015) |
| Doortrekkers | 100-500 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Zeedijken met basalt en beton, pieren en strekdammen langs hele kust. De Noordzeekant van de Brouwersdam is goede plek voor paarse strandlopers.
In Europa
Noordelijk Europa, vooral IJsland, Scandinavië en Noord-Rusland. Zeldzaam in Schotland.
Meer informatie
Bescherming
Stabiel en niet bedreigd in Europa.
Wat wij doen
Bij de natuurlijke kustversterking bij de Hondsbossche Zeewering is leefgebied voor paarse strandlopers en steenlopers verdwenen. Samen met andere organisaties heeft Vogelbescherming ervoor gezorgd dat er elders nieuw leefgebied werd gecreëerd. Op Texel werd ter compensatie over een grote lengte een vooroever met basalt aangelegd.
Wat kun jij doen
Paarse strandlopers zijn tam, maar probeer met kijken en fotograferen niet tot het uiterste te gaan. Bij verstoring verspillen de vogels veel energie.
Meer weten?
Actuele berichten
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Wet- en regelgeving
De paarse strandloper is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn paarse strandlopers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de paarse strandloper wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal