Poelruiter
Marsh Sandpiper, Tringa stagnatilis - Strandlopers (Scolopacidae)
In ons land is de poelruiter een zeldzame maar regelmatige verschijning die jaarlijks wordt gezien op kleine plasjes met slikranden, zowel langs de kust als in het binnenland. De laatste jaren worden er steeds meer poelruiters in ons land gezien. De poelruiter lijkt op de groenpootruiter, maar staat hoger op de poten, is kleiner en heeft een dunnere, niet opgewipte snavel. Het is een sierlijke steltloper die vooral in april/mei en juli/augustus gezien kan worden.
Snel naar informatie over:
Herkenning
Slanke ruiter met opvallend lange poten en een zeer dunne priemsnavel. In het voorjaar (adulte vogels) overwegend zilvergrijze bovendelen met zwarte vlekken, en fijne streping op de borst die overgaat in pijlvormige vlekken en bandering. In najaar opvallend bleek voorkomen (adult) door wit gezicht contrasterend met grijs petje; juveniele vogels hebben ook een petje, maar ook een lichte wenkbrauwstreep en iets donkerdere, rossig getinte oorstreek.
Geluid
Roep lijkt op groenpootruiter, maar sneller en hoger "tjoe-joe-joe". Zang nauwelijks te horen in Nederland, een melodieus "k-LIE-uuu-d-LIE-uu-d-LIE-uu" en schelle, kwetterende versnellende reeks "kjiep-kjiep-kjip-ipipipip".
22-26 cm, spanwijdte 55-59 cm
Vogelbescherming-optiek en andere topmerken
Leefwijze
Broeden
Broedt vanaf eind april - begin juni. Heeft één nest met 3-5 eieren, meestal 4. Deelt broedhabitat vaak met moerassterns, tureluur, kievit en grutto. Ondiep nest op een verhoging in korte vegetatie nabij water. Het is onbekend hoe lang er gebroed en gezorgd wordt voordat de eieren uitkomen, resp. jongen uitvliegen.
Leefgebied
Komt tijdens trektijd voor in ondiepe plasdras gebieden, ondergelopen bollenvelden, zoutpannen (in Zuid-Europa), langs oevers van rivieren en soms in getijdengebied. Broedt in grassige veengebieden, schaars begroeide weides en steppes en hoogvenen.
Voedsel
Voedsel bestaat uit spinnen en kleine vlokreeftjes en andere insecten die van het wateroppervlak worden gepikt. Foerageert beheerst en standvastig, rustiger dan groenpootruiter.
Vogeltrek
Trekt vanaf juli vaak in lange stukken in een breed front over China, Kazachstan en het Midden-Oosten, en maakt weinig tussenstops. Overwintert in veel landen aan de Indische Oceaan, bijna geheel sub-Sahara Afrika en verspreid op veel plekken in Zuidoost-Azië. Terugtrek begint eind maart, maar vogels die (nog) niet broeden blijven geregeld in het winterkwartier.
Eropuit met MijnVogelvinder.nl
Verspreiding en aantal
doortrekker in uiterst klein aantal
Stijgend aantal waarnemingen in Nederland.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | 0 (in 2023) |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | aantal onbekend |
| Doortrekkers | 1-100 (in 2008-2012) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Kan overal in Nederland opduiken, van april t/m augustus. Lauwersmeer is een goede plek.
In Europa
Broedvogel van Oost-Europa. Broedt in Moldavië en Oost-Oekraïne, en schaars in Baltische staten, Polen en Wit-Rusland.
Meer informatie
Bescherming
De internationale populatie lijkt enigszins achteruit te gaan, maar gezien het stijgende aantal gevallen in Nederland en (West-)Europa zijn westelijke populaties in ieder geval redelijk stabiel.
Wet- en regelgeving
De poelruiter is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn poelruiters beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de poelruiter wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate op doortrek in Nederland voorkomt.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal