Groenpootruiter
Common Greenshank, Tringa nebularia - Strandlopers (Scolopacidae)
De groenpootruiter is, ondanks dat hij geen opvallende kenmerken heeft, toch wel een karakteristieke steltloper. Een echte doortrekker en het talrijkst in de Delta en het Waddengebied. Hij foerageert vaak zeer actief en rent in ondiep water zelfs achter visjes aan. Zijn poten zijn alleen in de broedtijd enigszins groen, de rest van het jaar meer groengrijs. Hij roept een luid "tuw-tuw-tuw".
Snel naar informatie over:
Herkenning
Middelgrote steltloper met lange, groengrijze poten en een licht opgewipte stevige snavel. Wit van onderen en overwegend grijs van boven, met in broedkleed, krachtige strepen en vlekken. Dan is ook de borst opvallend gestreept. Donkere vleugels; geen vleugelstrepen, wel een opvallende witte wig op zijn rug. Stuk groter dan tureluur en bosruiter.
Geluid
Luid en explosief, driedelig.
30-35 cm, spanwijdte 68-70 cm
Cursus Vogels in Nederland
Leefwijze
Broeden
Man heeft zangvlucht om vrouwtjes aan te trekken. Territoriaal en gewoonlijk monogaam. Broedt op de grond, in ondiep kuiltje, gewoonlijk vlak bij een opvallend kenmerk (boomstronk, steen o.i.d.). Eén broedsel, gewoonlijk vier eieren. Legtijd eind april-midden juni. Broedduur gemiddeld 24 dagen; beide geslachten broeden. Jongen worden verzorgd door gewoonlijk één ouder, meestal het vrouwtje. Nestvlieders, vliegvlug na 25-31 dagen.
Leefgebied
Buiten broedtijd vooral open getijdengebieden, op wad en op kwelders (Waddenzee, Delta). Kleinere aantallen in binnenland in gebieden met ondiep water en slik, kale oevers, ondiepe sloten, ondergelopen grasland en bollenvelden, rijstvelden e.d. Broedt in boreale en (sub-)Arctische gebieden op heiden en hoogvenen, in open taiga, bij vennen in taiga, rivier- en beekdalen.
Voedsel
Vooral insecten (-larven, vooral van kevers), kreeftachtigen, wormen, mollusken, amfibieën, visjes en soms zelfs kleine knaagdieren. Pikt, maait en boort in ondiep water terwijl hij vrij snel loopt. Rent soms achter prooi aan, soms in groepen. Foerageert dag en nacht, deels afhankelijk van getijde.
Vogeltrek
Over het algemeen een lange-afstandstrekker, verlaat het broedgebied geheel. Trekt deels over breed front over continent, maar vooral via trekbanen naar belangrijke pleisterplaatsen (zoals Delta en Waddenzee). Klein deel overwintert in Europa, grootste deel trekt door naar Afrika ten zuiden van de Sahara (binnenland en kust). Najaarstrek vooral in juli-oktober. Voorjaarstrek met name in april en mei. Trekt vooral 's nachts, in het voorjaar wat vaker ook overdag. Vaak in grote groepen.
Verspreiding en aantal
doortrekker in vrij klein aantal
Trend in Nederland is stabiel; aantallen kunnen van jaar op jaar wel sterk schommelen.
Aantallen in Nederland
| Aantal broedparen | Geen broedvogel |
| Geschat maximum aantal overwinteraars | 35-45 (in 2016-2021) |
| Doortrekkers | 5400-7300, jul-aug (in 2016-2021) |
Bron: sovon.nl
Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.
Waarnemingen
Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl
Kijktip
Vooral Waddenzee (inclusief Lauwersmeer) en de Delta, maar vooral in het voorjaar ook langs de grote rivieren en in polders in Laag-Nederland.
In Europa
In boreale en vooral sub-Arctische delen van Noord-Europa. Van Schotland via Fenno-Scandinavië oostwaarts tot Noord-Rusland. Niet op IJsland en grote Arctische eilanden.
Meer informatie
Bescherming
Europese populatie is waarschijnlijk met maximaal 30% afgenomen in aantal. Oorzaak kan liggen in verschuiving van broedgebieden; Aziatische populaties nemen niet af, aantallen in de winter in Afrika nemen toe.
Wat kun jij doen
Groenpootruiters zijn tamelijk schuw. Houd daarom voldoende afstand van met name groepen groenpootruiters.
Meer weten?
Actuele berichten
Wadden-fan?
Wet- en regelgeving
De groenpootruiter is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn groenpootruiters beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de groenpootruiter wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.
Algemene regels
De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:
- vogels opzettelijk te doden of vangen;
- nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
- eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
- vogels opzettelijk te storen;
- vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.
Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.
De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:
- de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
- de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
- de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
- het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).
Bijzondere regels
Drie natuurgebieden die door groenpootruiters worden gebruikt als foerageergebied of slaapplaats, zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat om de Oosterschelde, Waddenzee en Westerschelde & Saeftinghe. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen.
Meer weten?
- Juridische bescherming van vogels
- Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
- Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
- Informatiepunt Leefomgeving
© Foto's: AGAMI © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk © Video's: Natuur Digitaal