In memoriam Johan de Jong

Voor Johan waren dat onder vele: een wonderschone bescheidenheid, uiterst aimabel, bezield in wat hij deed, een groot inspirator en zuiver in alles. Misschien past dat Johan ook wel het beste: hem met ons meedragen in ons hart vanuit beide perspectieven. Monument en prachtmens. Hij is ons op 7 december jl. ontvallen (1941 - 2022).

Om zijn betekenis voor de kerkuil kan niemand heen. Zoek in bibliotheken of op internet en je vindt tal van publicaties van zijn hand. Hij heeft ruim vijftig jaar met de kerkuil geleefd en met geestverwanten gewerkt aan een succesvolle bescherming van deze kwetsbare vogel van het boerenland. Geestverwanten zoals de honderden vrijwilligers die de boer opgaan om nestkasten voor de kerkuil te plaatsen, te controleren en te onderhouden. En zeker ook de boeren zélf, die gastvrijheid bieden aan een paartje kerkuilen op het erf en bereid zijn met soms kleine maatregelen op hun land het leefgebied van de kerkuil te verbeteren.

Met Vogelbescherming werkte Johan in de jaren negentig aan de uitvoering van het Soortbeschermingsplan Kerkuil. Eén van de doelstellingen was het bereiken van rond de 2000 broedparen in muizenrijke jaren in het jaar 2000. Met 1.965 broedparen in dat jaar werd dat aantal nagenoeg gerealiseerd. In de daaropvolgende decennia volgden er zelfs enkele piekjaren met meer dan 3000 broedparen.

Laten we vooral nog even in herinnering brengen dat de kerkuil uit een diep dal kwam en midden jaren zestig bijna uit ons land was verdwenen. Was Johan zelf een groot inspirator, op zijn beurt werd hij in zijn jonge jaren begeesterd door natuurvorsers als Sjoerd Braaksma, van wie hij in 1985 het coördinatorschap van de Landelijke Kerkuilenvereniging overnam, en door Anne van der Wal, veelzijdig actief voor de Friese natuur.

Voor Johan bleef de kerkuil een wonder, hoeveel hij ook over de vogel leerde. Die verwondering over vogels en natuur heeft hem nooit verlaten. Of het nu een krokus was die bezweek onder het gewicht van een hommel of een groep overvliegende kraanvogels. Misschien tekende dat ook wel zijn bescheidenheid. Dat de mens z’n plaats moest kennen in de natuur en niet de pretentie moest hebben erboven te staan.

Johan was een begeesterd mens en deelde z’n liefde, kennis en verwondering over vogels en natuur met heel veel mensen, van jong tot oud en via diverse media. Hij is ons ontvlogen, als een kerkuil in de nacht. Wij gedenken hem in eerbied en wensen zijn familie alle kracht en troost om zijn verscheiden te dragen.