Door
Gert Ottens
Medewerker Vogelbescherming
Geplaatst op 25 februari 2021
Kleine en wilde zwaan zijn wintergasten in Nederland. Al broedt de wilde zwaan ook heel af en toe in het noorden van het land. En hoewel alle drie de zwanen elkaar wel opzoeken, bijvoorbeeld op de randmeren, bestaan er verschillen in waar ze zich ophouden.
Knobbelzwanen zijn vooral gebonden aan grasland. Dat geldt ook voor kleine en wilde zwanen, maar zij zoeken daarnaast graag naar oogstresten op akkerland. Wilde zwanen doen dat vooral in het noorden van het land, kleine zwanen hebben een iets bredere verspreiding.
Door ze te vergelijken met de bekende knobbelzwaan leer je de beide winterzwanen herkennen. De kleine zwaan is beduidend kleiner bijvoorbeeld. Ook zijn kleine zwanen meer gedrongen en hebben ze een kortere nek.
Aan de snavel kun je kleine en wilde zwaan ook onderscheiden van de knobbelzwaan. Roodoranje met een zwarte knobbel bij de knobbelzwaan, en geel met zwart bij de andere twee. Bij de kleine zwaan is de verdeling zwart/geel op de snavel ongeveer gelijk. Soms is het aandeel zwart (veel) groter.
De wilde zwaan is even groot als de knobbelzwaan. Alleen is de grootte niet altijd makkelijk in te schatten. De langere, relatief dunne nek van de wilde zwaan is dan een extra aanwijzing. Maar ook hier is de snavel het belangrijkste kenmerk. Bij de wilde zwaan is die vooral geel, dat ver naar voren doorloopt in een punt op de bovensnavel. Ook is de snavel bij de wilde zwaan langer en rechter dan bij de kleine.
Knobbelzwanen zijn eigenlijk erg zwijgzaam, vandaar ook de Engelse naam ‘mute swan’. Het meest gehoorde geluid is het gezwiep van de vleugels in vlucht.
Bij de twee andere zwanen is dat wel anders! Ze trompetteren en toeteren wat af, vooral al vliegend.
Met name de roep van de wilde zwaan is erg mooi. Een helder, muzikaal ‘klooeee-klooeee-klooeee’ (enigszins te vergelijken met een bugel).
Het geluid van kleine zwanen lijkt er veel op, maar klinkt wat meer als een toeter en wordt niet steeds in series herhaald als bij de wilde zwaan.
Het is niet altijd makkelijk om de vogels op hun geluid te herkennen, maar mooi is het zeker!
Jonge zwanen blijven in hun eerste winter nog bij de ouders. Dus al lijken jonge kleine en wilde zwanen erg op elkaar, op basis van de gezinssamenstelling zijn ze vaak te determineren. Maar wanneer de oudervogels niet in de buurt zijn, moet u letten op de vorm van de snavel en de lengte van de nek. De snavels van de jongen zijn anders gekleurd dan die van de volwassen dieren. Het zwart van de snavels is meer donkerroze-grijsachtig en het geel bijna wit. De kleurverdeling op de snavels is verder zoals bij volwassen vogels. Dus, de jonge wilde zwanen hebben meer wit op hun snavels.
Tekening
links: knobbelzwaan, midden: kleine zwaan, rechts: wilde zwaan
In de webshop van Vogelbescherming vind je alles voor en over vogels. Zoals een vogelgids om ze te herkennen. Bezoek onze winkel in Zeist of onze webshop voor een grote variatie aan de beste vogelgidsen.
Vogels is het tijdschrift voor onze leden, met prachtige fotoreportages en opmerkelijke verhalen. Een scala aan groot en klein nieuws, over vogels, kijk- en excursietips en nog veel meer. Word lid en ontvang
Vogels 5x per jaar.