Boekentip: Vogelzang herkennen voor beginners

Het uitgebreide eerste hoofdstuk van Wat zingt daar? gaat in op de vraag waarom vogels eigenlijk zingen. En tegelijk staat het vol met leuke weetjes, ezelsbruggetjes en andere informatie. Niet alleen over het waarom van vogelzang, maar ook het hoe en wanneer. Ook weet auteur Dick de Vos vaak de link tussen vogelzang en muziek te leggen.

Dick de Vos is overigens geen onbekende als het gaat om vogelgeluiden. Al eerder verschenen van zijn hand boeken over vogelzang en de geluiden van trekvogels. Zijn nieuwe boek zich vooral op beginners. Naast de teksten van De Vos vormen de rake tekeningen van Elwin van der Kolk een belangrijke troef van het boek, een mooie visuele ondersteuning van de tekst.

Leuk aan Wat zingt daar? is een zogenaamde zangsleutel. In plaats van vogels te ordenen op de traditionele manier - in families - onderscheidt Dick de Vos verschillende zangtypen. Dat doet hij op basis van een aantal kenmerken, zoals hoe snel vogels zingen, hoe ze hun liedje opbouwen en hoe lang ze dat aanhouden. De patronen die zo ontstaan, maken een indeling mogelijk waardoor je kan bepalen welke vogel je hoort.

Deze zangsleutel wordt typografisch ondersteund: luide klanken krijgen grote letters, toonhoogteverschillen blijken uit dalende of stijgende letters enzovoorts. Ik moest eerst wel even wennen aan de sleutel, maar gaandeweg wordt de logica steeds duidelijker. Het blijkt een vernieuwende aanpak, die inderdaad kan helpen om vogelzang te leren herkennen. Enig muzikaal gevoel is daarbij wel handig, maar niet noodzakelijk.

De ondertitel geeft al aan wat de lezer kan verwachten: vogelzang door het jaar heen. En dan letterlijk. De Vos behandelt voor elke maand de zang van enkele soorten met handige tips en soms onverwachte ezelsbruggetjes. Zo had ik bij de ‘hese, doorgedonken stem van een rockster’ niet meteen aan een grasmus gedacht. Maar nu wel. Ook de terechte en verhelderende benaming ‘krasmus’ komt hier terug. En ‘Zie-je-me-niet?’ is zowel een rake typering van de zang, als van het gedrag van de gekraagde roodstaart. Zo valt er bij iedere soort iets te leren.

De Vos geeft ook aan waar je de vogel kan aantreffen en onder welke omstandigheden. Dat zijn altijd belangrijke gegevens bij het bepalen wat je eigenlijk hoort.

Wat zingt daar? is met 52 ‘behandelde’ soorten niet compleet, maar dat geeft niet en je moet tenslotte ook ergens beginnen. Mooi is dat je door de zangsleutel en de grafisch weergegeven zangkalenders als lezer als het ware op reis gaat langs de meest kenmerkende (zang)vogels van Nederland.

Aanvullend op het boek Wat zingt daar? kunt u nog de app BirdSounds Europe downloaden. Deze uitgebreide app biedt via de collectie 'Wat zingt daar?' gemakkelijk toegang tot de in het boek beschreven geluiden. De app is aan te schaffen via Google Play of de App Store, en kost 5,49 euro.

BirdSounds Europe is sowieso leuk, want van de meeste Europese soorten staan alle geluiden erop (dus ook roepjes etc.). Via het menu is gemakkelijk de collectie te raadplegen van alleen de soorten die in dit boekje worden genoemd. De app is zeer vriendelijk in het gebruik. En belangrijk: de opnames zijn van uitstekende kwaliteit.

Het boek en de app bieden een mooie introductie voor het leren (her)kennen van vogelzang. Daarom kunnen we het vooral beginners aanbevelen. Maar ook meer gevorderde vogelaars zullen er nog leuke en interessante weetjes uit halen. Het zal mij in ieder geval helpen om vogelzang uit te leggen aan belangstellende leken, wanneer ik in het veld de vraag krijg: “Wat zingt daar?”

Dus, lees dit boekje - download de app - en ga ermee naar buiten!