Met Ruben de vogels achterna

“Zolang ik me kan herinneren, ben ik gefascineerd door vogels. In de buggy wees ik al met mijn handje naar de lucht. Vogels staan voor mij symbool voor vrijheid, ook voor mezelf. Als ik eropuit trek met mijn kijker, stap ik even uit de tijd. Dan word ik onderdeel van de natuur, van een groter geheel. Ik ga altijd op pad zonder verwachtingen. Ik zie wel wat ik tegenkom. Ik houd ook geen lijstjes bij van de soorten die ik heb gezien, zoals andere vogelaars. Grutto, grauwe franjepoot of geelgors. Mantelmeeuw of merel. Ik heb mijn voorkeuren, maar iedere vogel bewonder ik. Ze zijn kleurrijk, gracieus en maken de meest fantastische geluiden. En ze zijn vrij.

“Die vrijheid staat wel onder druk. Sinds mijn eerste serie over China - 'Langs de oevers van de Yangtze' – reis ik als documentairemaker de hele wereld over. En overal zie ik hoe moeilijk vogels het hebben. Alleen in Thailand zag ik nog een adembenemende soortenrijkdom. In veel andere landen holt de natuur achteruit. Zelfs in Madagaskar, ooit een oase van leven, is het verlies aan ruimte voor vogels hartverscheurend. Datzelfde zag ik in Cambodja, waar veel op vogels wordt gejaagd.

“De snelle industrialisatie van China heeft veel natuur vernietigd. Wel groeit het bewustzijn daar en zie je allerlei initiatieven om verloren gebieden te redden of herstellen. Dat is hoopvol. Maar ik besef dat er veel meer moet gebeuren, wereldwijd én in ons eigen land. Ik was onlangs op Terschelling voor opnamen voor de vogelrubriek van het dit jaar imaginaire Oerolfestival. Ik bezocht de meeuwenkolonie en een aantal bloemrijke weilanden barstensvol weidevogels. Ook de Marker Wadden vind ik een mooi initiatief. Maar het zijn kleine paradijsjes in een verder door intensieve landbouw beheerste monocultuur. Desastreus voor vogels die hier steeds moeilijker overleven. Het besef in ons eigen land groeit ook wel, maar niet genoeg. Het noodzakelijke natuurherstel kost veel geld. Ik vraag me af of er ooit genoeg draagvlak zal zijn voor dit soort investeringen.

“Zodra ik buiten ben - te voet, op de fiets of in de auto – kijk ik naar vogels. Meestal heb ik een kijker bij me en stop ik onderweg wel een keer. Nog niet zo lang geleden cirkelden er een aantal vale gieren boven ons land. Dat zijn de momenten waarop ik het liefst in de auto spring om ze te zoeken. Maar daar heb ik het te druk voor. Toch sta ik geregeld heel vroeg op om, met telescoop en camera met telelens, te gaan vogelen. Ik zie altijd wel iets bijzonders, ook dichtbij huis. Onlangs nog reuzensterns en een zeldzame breedbekstrandloper bij mijn lokale vogelstek, de Hooge Kampse Plas bij Utrecht.

“In Nederland heb ik tot nu toe zo’n 420 soorten vogels gezien. Een gok, want ik tel niet echt. Wereldwijd zijn dat er nog meer. Ik houd van roofvogels, van arenden en uilen, en heb een zwak voor meeuwen. Met hun voorliefde voor junkfood en vuilnisbelten zijn deze zeevogels niet bepaald populair, zeker ook niet onder alle vogelaars. Maar ik vind ze mooi en slim.  Als ik voor mijn werk in het buitenland ben, plan ik ook altijd een vogelreisje. Vorig jaar was ik in Japan en ben ik een week de oceaan opgegaan om zeevogels te bekijken. Daar heb ik, naast veel albatrossen en meeuwen, de Bannermans pijlstormvogel gezien. En bruine genten die op vliegende vissen aan het jagen waren. Ieder vogelreisje, kort of lang, voelt als een echte vakantie. Waar vogels zijn, is vrijheid.