Weidevogels in een kuiltje?

Ook al geven de cijfers van aantallen vogels nog weinig reden tot optimisme, veel partijen zetten zich vol overgave in voor de vogels van het boerenland. Vogelbescherming juicht dat van harte toe. Niet in de laatste plaats gaat om de veeboeren die iets extra’s doen en zelf actief het biotoop voor de weidevogels op hun bedrijf verbeteren.

Onlangs kwam een methode om weidevogelnesten te beschermen in het nieuws die door boer Jelle Hibma werd gepresenteerd. Zijn methode komt erop neer dat door het (ver)plaatsen van een nest in een kuiltje, het nest dieper komt te liggen. Daardoor loopt het minder risico loopt om tijdens het maaien te sneuvelen. De boer kan er als het ware overheen maaien. We plaatsen er enkele opmerkingen bij.

Effectieve weidevogelbescherming gaat volgens Vogelbescherming over het realiseren van een totaal aan juiste omstandigheden voor de ouders, eieren en kuikens: rust om te broeden, voldoende voedsel voor oude en jonge vogels en een acceptabele predatiedruk. Deze omstandigheden bereik je onder meer met een hoog waterpeil met plasdras in het voorjaar, kruidenrijk en langzaam groeiend grasland. En natuurlijk wordt dit gras pas gemaaid als alle kuikens vliegvlug zijn (circa 15 juni).

Vogelbescherming snapt, dat niet iedere boer met weidevogels dit totaal aan maatregelen op heel zijn bedrijf kan nemen. Maar als boeren gezamenlijk een goed doordacht mozaïek aanleggen, kan er veel worden bereikt. Daarnaast kan het zinvol zijn om broedende vogels te beschermen door de nesten te beschermen tegen vernieling door machines of weidend vee.

Maar het beschermen van nesten heeft alleen zin als de kuikens van weidevogels voedsel (lees: insecten) en dekking in de nabijheid kunnen vinden. Teveel kuikens sneuvelen, omdat ze grote afstanden moeten afleggen over kort gemaaid grasland en wegen en sloten moeten oversteken. Zij zijn zo een te gemakkelijke prooi voor predatoren (vliegend, lopend, zwemmend), of ze sterven een hongerdood.

De methode om nesten te zoeken en in een kuiltje te stoppen, is niet nieuw. Het voorkomt weliswaar dat eieren kapot gemaaid worden, maar een mogelijk meer broedvaste vogel zal de maaimachine niet kunnen ontvluchten. Het alternatief is het niet-maaien van gras rond een weidevogelnest, bijvoorbeeld 7 x 7 meter. Dat kan voor predatoren weliswaar een aanwijzing vormen dat ze daar prooien vinden, maar het geeft kuikens na uitkomst in ieder geval schuilgelegenheid en wat voedsel.

Wat Vogelbescherming betreft, blijft voorop staan, dat kuikens met hun ouders snel en eenvoudig een voedselrijk en veilig terrein moeten kunnen bereiken. Want alleen kuikens die volwassen worden, dragen bij aan het voortbestaan van de soort.

Vogelbescherming is voorstander van een meer structurele oplossing om weidevogels van de ondergang te redden. Duidelijk is dat goede levensomstandigheden creëren voor weidevogels ten koste gaat van de grasopbrengst. Boeren moeten daarvoor worden gecompenseerd. Op dit moment geven provincies geld aan collectieven van boeren op basis van een gedegen gebiedsgericht plan.

Mooier is het als ‘weidvogelvriendelijke’ zuivel niet afhankelijk is van subsidies. Dat kan als consumenten de boeren belonen die iets extra’s doen door hun ietsjes duurdere producten te kopen en als supermarkten die producten ook in het schap zetten. Helaas is dat nog geen gemeengoed, maar consumenten kunnen gelukkig nu al kiezen voor zulke zuivel.

Wilt u ook weidevogelvriendelijke zuivel gebruiken? Kijk op Vogelvriendelijke Zuivelwijzer van Vogelbescherming voor alle mogelijkheden.