Navigatie overslaan
Turkse tortel / Elwin van der Kolk

Turkse tortel

Eurasian Collared Dove, Streptopelia decaocto - Duiven (Columbidae)

De Turkse tortel heeft een uitzonderlijk groot voortplantings- en verspreidingsvermogen. Ze kunnen tot wel vijf legsels per jaar grootbrengen, waarbij hun jongen zich over zeer grote afstanden kunnen verspreiden. Dit maakt de Turkse tortel een bijzonder succesvolle soort, in tegenstelling tot de verwante zomertortel.

Turkse tortel / Agami

Herkenning

Het verenkleed is licht beigegrijs, met een zwart-witte nekband en een contrasterende donkerrode iris. In de vlucht vallen de lichte vleugelpartijen en lichte buitenste staartpennen op. Turkse tortels zijn bijna altijd met z'n tweeën.

Geluid

Kenmerkend, meestal drielettergrepig gekoer van zuivere, fagotachtige klanken (ezelsbruggetje: klink als I Love You). Vrouwtje koert ook, maar wat hoger en zachter dan man. Bij opwinding een onzuiver "wèèè".


31-33 cm

Deze soort lijkt op:

Mijn tuin een vogelparadijs

Doe gratis de Postcode Vogelcheck en ontdek welke vogels in jouw buurt leven, en ontvang van Vogelbescherming makkelijke en praktische tips. Ook voor vlinders en vleermuizen kun je aan de slag. Doe je mee?

Doe de Postcode Vogelcheck

tuin / shutterstock

Leefwijze

Broeden

De Turkse tortel broedt al vanaf half februari, tot in november. In deze periode heeft een paartje twee tot wel vijf legsels met elk meestal 2 eieren. De jongen uit het eerste nest kunnen zich in hetzelfde seizoen zelf al voortplanten. Het broedsel mislukt regelmatig. Soms valt het gammele nest met eieren en/of kuikens uit de boom of waait weg. Behalve in bomen en struiken broeden zij ook op onder meer luifels en rolluiken.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

Het leefgebied van de Turkse tortel bestaat uit tuinen, parken, boerenerven en stadscentra. Hier worden de jongen groot gebracht en wordt het voedsel gevonden. Ook buiten steden kunnen ze bij menselijke bebouwing (boerenerven) worden aangetroffen.

Voedsel

Op het menu staan granen, onkruidzaden en vruchten, maar soms ook torretjes, rupsen en vruchten. De Turkse tortel is ook te vinden op voedertafels in tuinen. De eerste paar dagen worden de jongen gevoed met 'melk' uit de krop van beide ouders.

Vogeltrek

De Turkse tortel is een standvogel, de jongen kunnen zich wel op zeer grote afstand van de geboorteplek vestigen.

Fluitend je tuin in

In deze online cursus zangvogels in Nederland ontdek je 12 vogels die je in je eigen tuin of op je balkon kunt tegenkomen. Voor €25 (ledenprijs €20) leer je over hun gedrag, de geluiden, uiterlijke kenmerken, leefomgeving en eetgewoonten. Je ontvangt daarnaast ook een basisles over tuinen met praktische tips, leuke feitjes en informatie over hoe je jouw tuin vogelvriendelijk kunt maken.

Lees over deze cursus

Verspreiding en aantal

talrijke broedvogel | jaarrond aanwezig

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Na de eerste vestiging in ons land in de jaren '50 van de vorige eeuw is het aantal Turkse tortels razendsnel gegroeid. Inmiddels zijn de landelijke aantallen stabiel, met een toename in de steden van laag Nederland en een afname in hoog Nederland.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 53.000-68.000 (in 2018-2020)
Geschat maximum aantal overwinteraars 100.000-200.000 (in 2013-2015)
Doortrekkers Broedvogel - jaarrond aanwezig

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Vaak opzichtig aanwezig op schoorstenen en daken.

In Europa

In 1900 broedde de Turkse tortel alleen in Klein-Azië. Tot aan de jaren '30 verspreidde deze soort zich over de Balkan en tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog had de Turkse tortel het grootste deel van Europa aan zijn areaal toegevoegd. In 1950 werd het eerste Nederlandse broedgeval gemeld, inmiddels heeft de soort geheel Europa veroverd, met uitzondering van IJsland.

Meer informatie


Bescherming

Turkse tortels zijn in Nederland niet bedreigd, maar zij profiteren van vogelvriendelijk ingerichte tuinen.

Wat wij doen

Vogelbescherming promoot het vogelvriendelijk inrichten van tuinen, ook de Turkse tortel profiteert daarvan. Schakel een Tuinvogelconsulent van Vogelbescherming in voor een advies op maat voor uw tuin.

Wat kun jij doen

Turkse tortels maken graag gebruik van wintervoer. Zonnebloempitten en andere zaden voorzien de vogels van de grote hoeveelheid energie die nodig is om guur winterweer te overleven. Bied water aan om te drinken of om te badderen. Een conifeer om in te broeden kan al voldoende zijn om een Turkse tortel aan te trekken. Turkse tortels broeden niet in nestkasten, maar vaak op nestkasten. Het nest is niet meer dan een takkenbosje, dat maar weinig bescherming biedt aan de eieren.

Meer weten?

Actuele berichten

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefene

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Wet- en regelgeving

De Turkse tortel is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn Turkse tortels beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de Turkse tortel wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van Turkse tortels zijn alleen gedurende het broedseizoen beschermd. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal