Kluut

Snel naar informatie over:

• Herkenning
• Leefwijze
• Verspreiding en aantal
• Bescherming
• Wet- en regelgeving

Geluid

Meestgebruikte roep luidt "kluut-kluut", roept zijn eigen naam. Daarnaast ook een zacht gekwetter.

• Roep
• Alarmroep
• Baltsende paren

Broeden

Paartjes baltsen opvallend. Broedt meestal in kolonies. Nest een kuiltje in de grond, soms wat opvallender met een echte nestrand. Op slik, kaal weiland, akkers. Eén broedsel, 3-4 eieren. Kan na verlies nieuw legsel op tientallen km afstand maken in een nieuw nest. Eileg half april-eind juni. Broedduur 23-25 dagen, jongen zijn nestvlieders, na 35-42 dagen vliegvlug.

Leefgebied

Vooral zoute milieus: slikgebieden met eilandjes met kale grond, schelpen, wat planten, kort gras, vaak met plevieren en sterns. In zoete gebieden ook op kort grasland en in open bouwland (bieten, zomergranen, aardappelen, mais). Korte vegetaties zijn essentieel. Kan zich snel ergens vestigen. Is dus een pionier, die na successie vegetatie weer verdwijnt.

Voedsel

Zeeft in ondiep water met maaiende bewegingen van de opgewipte snavel dierlijk voedsel uit het slik, op de tast. Vooral zeeduizendpoten (Nereïs diversicolor). Tijdens de broedtijd foerageren kluten meer door roeren en pikken. Uit feces-onderzoek is gebleken dat in de Dollard hierbij veel Corophium volutator (slijkgarnaaltjes), Copepoda (roeipootkreeftjes), Columbola (springstaarten) Ostracoda (mosselkreeftjes) worden gevangen en ook allerlei insecten en insectenlarven.

Vogeltrek

Kluten die in Nederland broeden, trekken in het najaar weg naar Zuidwest-Europa en Noordwest-Afrika, maar overwinteren steeds vaker in Nederland, in zowel de Delta als het Waddengebied. Tijdens trek sterk kustgebonden, maar wordt soms aangetroffen langs rivieren en meren in het binnenland. Vanaf februari (zachte winters) of maart (koudere winters) keren kluten terug.

Aantallen in Nederland

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Kluten zijn vooral aan de waddenkust en in de Delta te zien. Kleinere aantallen ook elders, onder meer langs de rivieren.

In Europa

De kluut komt voor in Europa langs de continentale Noordzeekust en in Zuidoost-Engeland. Ook in Zuid-Frankrijk, Sardinië, Italië, Griekenland en langs de Zwarte Zee.

Meer informatie

• BirdLife International 

Wat wij doen

De kluut is een van de doelsoorten van het Beschermingsplan Duin- en Kustvogels van Vogelbescherming. Daarnaast spant Vogelbescherming zich al heel lang in voor een adequate bescherming van de Waddenzee en de Delta. In de Waddenzee onder meer via het programma Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen.

Wat kun jij doen

Houd voldoende afstand ten opzichte van broedende kluten en groepen kluten op hoogwatervluchtplaatsen. Heb je als agrariër broedende kluten op jouw land, schakel dan de lokale agrarische natuurvereniging in. Nesten moeten dan beschermd worden tegen vertrapping door vee. In het beheer kunnen kluten geholpen worden door het toelaten van plasdrassituaties met modderige plekken, flauwe slootkanten met slik en het toelaten van enige dynamiek van water. Eilandjes met kale grond in combinatie met ondiep water kunnen kluten verleiden om te gaan broeden. Om kluten te houden, dient de broedlocatie kaal of laag begroeid te blijven. Dit kan door opzetten van water in het vroege voorjaar en door intensieve voorbeweiding met schapen.

Meer weten?

• Sovon Vogelonderzoek Nederland 
• Vogelbescherming in de Waddenzee
• Vogelbescherming en Scheldenatuur
• Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen
• Vogelbescherming en duin en kust
• Factsheets weidevogels en beheermaatregelen

Actuele berichten

• Drie miljoen extra voor bescherming Waddenvogels
• Hedwigepolder nu al vogelparadijs
• Kijktip: Nieuwe Driemanspolder
• Holwerd aan Zee verbetert Waddennatuur

Downloads

• Beschermingsplan duin- en kustvogels, basisrapport deel B (pdf, 6.90 Mb)
• Kust, ruimte voor mensen én vogels (pdf, 1.79 Mb)

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

• vogels opzettelijk te doden of vangen;
• nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
• eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
• vogels opzettelijk te storen;
• vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

• de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
• de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
• de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
• het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van kluten zijn alleen gedurende het broedseizoen beschermd.

Verschillende natuurgebieden die door kluten worden gebruikt als broedgebied, foerageergebied of slaapplaats, zijn aangewezen en beschermd als Natura 2000-gebied. Het gaat onder andere om de Noordzeekustzone, Voordelta en Waddenzee. Voor deze gebieden gelden strenge regels voor alle activiteiten die mogelijk negatieve gevolgen kunnen hebben op de natuurwaarden waarvoor het gebied is aangewezen. De betreffende gebieden zijn te vinden in een database van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Meer weten?

• Juridische bescherming van vogels
• Beschermde planten, dieren en natuur (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Gebiedendatabase (Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit)
• Informatiepunt Leefomgeving