Navigatie overslaan
Boomklever / Elwin van der Kolk

Boomklever

Eurasian Nuthatch, Sitta europaea - Boomklevers (Sittidae)

Boomklevers lopen zowel omhoog als omlaag over een boomstam, vandaar z'n naam. Het zijn holenbroeders die erom bekend staan de opening van hun broedholte te verkleinen door te 'metselen' met modder. Deze metseldrang is vaak zo sterk, dat ook wanneer het gat al de juiste grootte heeft, er in de omgeving toch nog een metselwerk gemaakt wordt.

Boomklever / Agami

Herkenning

Rug, vleugels, staart en kop zijn opvallend blauw gekleurd. De borst en de buik zijn oranje/roestbruin van kleur. Tijdens de broedperiode is het mannetje extra opvallend gekleurd. Korte poten met relatief lange tenen, met lange nagels voor goede grip op de boomschors. Spitse, dunne snavel.

Geluid

Vaak luidruchtig. Luide fluittonen en trillers. Ook kenmerkende, stuiterende roepjes en hoge piep-tonen.


12-14,5 cm

Deze soort lijkt op:

Mijn tuin een vogelparadijs

Doe gratis de Postcode Vogelcheck en ontdek welke vogels in jouw buurt leven, en ontvang van Vogelbescherming makkelijke en praktische tips. Ook voor vlinders en vleermuizen kun je aan de slag. Doe je mee?

Doe de Postcode Vogelcheck

tuin / shutterstock

Leefwijze

Broeden

Boomklevers hakken of metselen hun nestopening precies op maat met modder zodat grotere soorten er niet in kunnen. Ze broeden vaak in oude spechtennesten. Bodem van het nest wordt bedekt met schilfers dennenschors en dode blaadjes. Boomklevers die in nestkasten broeden, maken soms een versterkt dakoverstek boven de invliegopening. Ze leggen één of twee keer eieren vanaf april met per legsel meestal 6-9 eieren. Boomklevers broeden vaak meermaals in hetzelfde nest.

Video in nieuw venster openen

Leefgebied

Soortenrijke oudere bossen met loofbomen met veel stamoppervlakte en enkele open plekken zijn uitstekend geschikt voor de boomklever. Ook in parken en tuinen te zien. Het voedsel van de boomklever wordt gezocht door nauwkeurig de schors van bomen te inspecteren op insecten. Ook zaden en noten worden gegeten; boomklevers kunnen dan ook gezien worden terwijl ze verwoed inhakken op een met de poten vastgehouden vrucht.

Voedsel

Insecten, zaden en noten. De zaden en noten zetten boomklevers vast tussen de bast van de boom, of ze houden die vast in hun poot om met hun krachtige snavel kapot te kunnen pikken. Vaak te vinden op voedertafels en daar assertief aanwezig.

Vogeltrek

Boomklevers verblijven het gehele jaar in hun territorium. Jonge boomklevers zwerven rond. Zijn ze gesetteld, dan zijn boomklevers honkvast.

Fluitend je tuin in

In deze online cursus zangvogels in Nederland ontdek je 12 vogels die je in je eigen tuin of op je balkon kunt tegenkomen. Voor €25 (ledenprijs €20) leer je over hun gedrag, de geluiden, uiterlijke kenmerken, leefomgeving en eetgewoonten. Je ontvangt daarnaast ook een basisles over tuinen met praktische tips, leuke feitjes en informatie over hoe je jouw tuin vogelvriendelijk kunt maken.

Lees over deze cursus

Verspreiding en aantal

talrijke broedvogel | jaarrond aanwezig

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

De landelijke broedpopulatie is in het laatste kwart van de twintigste eeuw ruim verdubbeld, dankzij ouder en gevarieerder bos.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen 34.000-42.000 (in 2018-2020)
Geschat maximum aantal overwinteraars 90.000-110.000 (in 2013-2015)
Doortrekkers Broedvogel - jaarrond aanwezig

Bron: sovon.nl

Meer weten over trends? Kijk op sovon.nl.

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

Ouder loofbos. Valt op doordat hij zowel naar boven als naar beneden kruipt over boomstammen.

In Europa

Boomklevers komen voor in de gematigde delen van Europa; in het hoge noorden en uiterste zuiden komt de boomklever niet voor.

Meer informatie


Bescherming

De boomklever is één van de eerste soorten die profiteert van een meer natuurlijk bosbeheer, zoals dat de laatste decennia is toegepast. Daardoor is meer structuur in bossen ontstaan, iets wat boomklevers bijzonder waarderen. Oudere bomen, en dan vooral inheemse eikensoorten, leveren de boomklever volop voedsel. Bovendien zijn natuurlijke bossen rijk aan dode en afstervende bomen en spechten, waardoor er voldoende broedholten zijn. Boomklevers broeden ook in nestkasten, en soms zelfs in muren.

Wat kun jij doen

Vetbollen, pinda's en ander vogelvoer eet de boomklever graag. Een stuk boomstam met enkele gaten waarin vet met zaden, of pindakaas, wordt gesmeerd, oefent grote aantrekkingskracht uit op boomklevers. Een oude boom in de tuin (liefst met spechtengaten) en een nestkast in een omgeving met veel bomen kunnen boomklevers aantrekken. Er bestaan speciale boomkleverkasten.

Meer weten?

Actuele berichten

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt je welke soorten je tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar je op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefene

Meer over MijnVogelvinder

MijnVogelvinder appelvink

Wet- en regelgeving

De boomklever is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn boomklevers beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de boomklever wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

De wet biedt bescherming aan alle in gebruik zijnde nesten en rustplaatsen van vogels, inclusief de functionele omgeving om het broeden succesvol te laten zijn. De nestbescherming geldt voor alle soorten gedurende het broedseizoen en voor een beperkt aantal soorten jaarrond. Nesten van boomklevers zijn niet standaard het gehele jaar beschermd. Nader onderzoek kan nodig zijn, omdat de nesten wel jaarrond bescherming genieten als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. In sommige provincies geldt de nestbescherming alleen gedurende het broedseizoen. Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal