Navigatie overslaan

Uitgevlogen

Steenuil

Uitgevlogen

Oehoe

Uitgevlogen

Vijver

Uitgevlogen

Kerkuil

Uitgevlogen

Koolmees

Uitgevlogen

Bosuil

Uitgevlogen

Torenvalk

Uitgevlogen

Boerenlandvogels

Uitgevlogen

Huismus

Uitgevlogen

Zeearend

Geen broedsel

Slechtvalk

Geen broedsel

Ooievaar

Geen broedsel

Merel

Geen broedsel

Visarend

IJsvogel / Shutterstock

Even voorstellen: de ijsvogel

Een blauwe flits en een hoge scherpe roep zijn vaak het eerste dat men van een ijsvogel te zien en horen krijgt. Maar dat is en blijft dan wel meteen een ervaring om niet te vergeten. Na een reeks relatief zachte winters zit de ijsvogel in de lift in Nederland.

IJsvogel in het kort

Aanwezig: het jaar rond
Voedsel: vooral visjes, ook kikkers, salamanders en waterinsecten
Aantal broedparen: in 2008 1000 paar; in 2009 440-540 paar; in 2015 1050-1200 paar
Broedtijd: maart-augustus
Aantal eieren: 4-8
Aantal legsels: 1 gewoonlijk 2, soms 3
Broedduur: 18-21 dagen
Uitvliegen: 23-27 dagen

 

Waar leven ijsvogels?

IJsvogels zijn kenmerkende vogels van beken en rivieren. Maar steeds vaker nestelen ze ook bij stilstaande, visrijke wateren.'s Winters worden ijsvogels ook wel bij open brakke of zoute wateren gezien.

Een zandige of lemige oeverrand, die ook steil en onbegroeid moet zijn, is een vereiste om daarin het nest te kunnen uitgraven. Een boom of struik vlak in de buurt stellen de vogels ook op prijs. Deze bieden beschutting en dienen als uitvalsbasis bij het vissen.

De meeste ijsvogels broeden op de zandgronden in oostelijk Noord-Brabant, in Limburg, in de Achterhoek, in de Gooi- en de Vechtstreek, in de duinstreek en langs de grote rivieren. Met het verbeteren en speciaal inrichten van de natuur, zoals bijvoorbeeld in Flevoland is gebeurd, breidt het broedgebied steeds meer uit over Nederland. IJsvogels zijn in staat om in korte tijd veel jongen groot te brengen. Op deze wijze compenseren ze de (grote) verliezen die ze oplopen tijdens strenge winters.

Het nest

Het vrouwtje en het mannetje graven een gang in de grond tot soms wel een lengte van een meter. Aan het einde vormt zich dan de nestkamer. Er wordt geen nestmateriaal in de nestkamer gebracht. 

Ze gebruiken soms ook een oud nest opnieuw en krabben het schoon met het nieuwe broedseizoen.

In de nestruimte worden 4 tot 8 eieren gelegd. De broedtijd varieert van 18 tot 21 dagen. De eieren zijn wit en zijn ongeveer 2 cm groot.

ijsvogel / Hans Peeters ijsvogel / Hans Peeters

Visjes

IJsvogels duiken in helder water naar visjes en ook naar waterinsecten. (Bij het duiken wordt het oog beschermd door een speciale 'duikbril'. Een transparant vlies schuift voor het oog en beschermt het zo tegen mogelijke beschadigingen.)

Hoewel zijn naam anders doet vermoeden, is ijs juist de grote 'vijand' van de ijsvogel. Wanneer al het water dicht is gevroren, zijn vissen onbereikbaar. Duurt dat te lang, dan zal hij door zijn reserves aan lichaamsvet heen raken en uiteindelijk doodhongeren. IJsvogels kunnen niet overschakelen op ander voedsel zoals dat bij sommige andere vogelsoorten wel gebeurt.

Visjes spelen ook een belangrijke rol bij de partnerkeuze. Het ijsvogelvrouwtje is erg kieskeurig. Het is ieder jaar weer een ritueel wie het visje mag aanbieden aan het vrouwtje. Want de man van wie het vrouwtje een visje aanneemt, mag met haar paren. De concurrentiestrijd is soms zo hoog, dat belagers elkaar met de dood overwinnen.

IJsvogel / Birdphoto IJsvogel / Birdphoto

De locatie

Het ijsvogelwandje van Beleef de Lente staat aan de vijver op het erf van Peter en Elly in Noord-Brabant. Zij hebben een erf van 2,5 hectare groot. Het is omgetoverd tot een waar vogelparadijs, een vogelvriendelijk park.

Er hangen ruim vijftig nestkasten in alle soorten en maten. Er groeien zomereiken, coniferen, lijsterbessen, vogelkers, Gelderse roos, hulst en hazelnoot. Ook liggen er twee flinke vijverpartijen. Aan één daarvan is een ijsvogelwand gemaakt.

Loatie Dongen / Hans Peeters Loatie Dongen / Hans Peeters

Meer weten en helpen?

Meer weten:

Helpen:

  • Hoe kunt u ijsvogels aan meer nestplaatsen helpen? Kijk voor informatie hierover op de site van Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken. Hier vindt u een instructie-dvd en een IJsvogelhandleiding.