Zwart wit

Arda van der Lee, STORK | donderdag 29 juni 2023 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 182x

jong uit 2014

Om het ontstaan van deze kleurafwijking te begrijpen, is het handig om te weten welke pigmenten voor de normale veerkleur zorgen. De belangrijkste kleuren hiervoor zijn de carotenoïden (geel tot felrood) en melaninen (zwart, grijs en bruin).

Geel en rood

Carotenoïden worden opgenomen met het voedsel, een gebrek leidt tot kleurafwijkingen. Sommige Nederlandse vogels danken hun kleur aan deze pigmenten. Denk aan gele kleur van de groenling, sijs en gele kwikstaart. Een bekend voorbeeld zijn de flamingo’s; door het eten van kreeftjes kleuren ze roze en rood. Geen kreeftjes, dan blijven ze bijna wit. Deze kleurafwijkingen zijn dus niet erfelijk.

Mutatie

Afwijkingen bij de andere pigmentgroep, de melaninen, zijn wel erfelijk. We noemen dit een mutatie. Een mutatie is een verandering in de genen, die dus van generatie op generatie doorgegeven wordt. De vorming van de basiskleurcellen begint al direct na de bevruchting van het ei, bij de eerste celdelingen. Deze kleurcellen verspreiden zich door het lichaam, naar de veerfollikels, waar de veren worden gemaakt. De kleurcellen bevatten een enzym, waardoor er bruine of zwarte pigmenten worden aangemaakt. Ontbreekt dit enzym, dan blijven de veren wit. Dit zie je wel eens bij zwarte vogels: een merel, kauw of meerkoet met witte plekken. Dit kan dus ontstaan door een erfelijke afwijking.

Zwartstreepstaartjes

Iets vergelijkbaars speelt bij het verschijnen van zwarte veren in een staart die normaal helemaal wit is, zoals bij ons jong. Dit verschijnsel komt bijna elk jaar voor op dit nest. Maar bij de ouders zien we het niet. Hoe zit dat dan?

Lesje genetica

Dat kinderen een eigenschap hebben die bij de ouders niet zichtbaar is, komt omdat een kind van beide ouders informatie krijgt voor een eigenschap. Bekend is vast wel het volgende voorbeeld: 2 ouders hebben allebei bruine ogen, toch krijgen ze een kind met blauwe ogen. Dat komt omdat bruin dominant is over blauw. De informatie voor blauwe ogen wordt bij beide ouders onderdrukt door bruin, maar hun kind krijgt toevallig van hen allebei de informatie voor blauw.

Zoiets zal ook het geval zijn bij onze ooievaars; af en toe krijgt een jong van hen de informatie voor een paar afwijkende veren. En dat zit dan dus in zijn genen en verdwijnt niet na de rui.  

zoek het zwartstreepstaartje

STORK, de Engelse naam voor een echte Nederlandse vogel: de ooievaar. STORK is een vrijwilligersorganisatie, die zich belangeloos inzet voor de ooievaars in Nederland. In de jaren zestig waren de ooievaar in Nederland vrijwel uitgestorven, door het gebruik van zware pesticiden zoals DDT. Om de ooievaar te laten terugkeren, hebben vele vrijwilligers en Vogelbescherming Nederland zich sinds 1969 flink ingezet. Het doel was de terugkeer van de ooievaar als broedvogel in Nederland. Dat lukt. Met de ooievaars lijkt het nu goed te gaan. Het aantal broedparen neemt weer toe. Bezoek de website van STORK

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over