Wormenregen

Ronald van Harxen, STONE | maandag 25 mei 2020 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 862x

25 soorten

Regenwormen, ze zijn er wel, maar je ziet ze (bijna) niet. Dat komt uiteraard door hun verborgen levenswijze. In Nederland komen zo’n 25 soorten voor. Sommige worden slechts 2 tot 3 centimeter lang, andere wel 25, zoals de gewone regenworm (Lumbricus terrestris), ook wel dauwpier genoemd. Enkele soorten leven bovengronds in de strooisellaag, zoals de mestpier (Eisenia fetida), maar de meeste brengen hun leven door in onderaardse gangen. Een deel daarvan verlaat ’s nachts, bij voorkeur bij vochtig of regenachtig weer, zijn gangenstelsel om in de strooisellaag naar afgevallen bladeren en ander plantaardig materiaal te zoeken. Dat nemen ze vervolgens mee naar beneden om daar te verteren. Zo bemesten, beluchten en draineren ze de grond. Voor de boer zijn regenwormen dan ook onmisbaar. De liefde is wederzijds: regenwormen houden ook van boeren. Vooral van boeren die hun land van ruige stalmest voorzien, want daarin zitten veel voor wormen waardevolle organische voedingsstoffen. Akkers en weilanden die met drijfmest bemest worden, herbergen een stuk minder regenwormen.

Tweeslachtig

Regenwormen zijn biologisch gezien bijzonder interessant. Of het nu nog gebeurt, weet ik eigenlijk niet, maar hoogtepunt tijdens de biologieles op de middelbare school vroeger, was het ontleden van een door de practicum-assistent opgespelde regenworm. Tot ieders verbazing (afgrijzen bij sommigen) bleek de worm dan zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen te hebben. Aanleiding voor de biologiedocent om met een krijtje hermafrodiet op het bord te schrijven: tweeslachtig. Vervolgens moest je op zoek naar de longen. Tevergeefs want die hebben ze niet (flauw hoor, meneer!). Ademhalen doen regenwormen via de huid en het dicht onder de oppervlakte daarvan gelegen bloedvatensysteem. Dat functioneert het best in vochtige omstandigheden, vandaar dat regenwormen niet alleen van boeren, maar ook van regen houden. De monden vielen pas echt open toen de opdracht gegeven werd het aantal harten te tellen. Bij de opgespelde Lumbricus stopte de teller pas bij 10. Allemaal nodig om het bloed in dat lange lijf te kunnen rondpompen.

Niet geschikt voor kleintjes

Steenuilen houden ook van wormen, maar hier is liefde beslist niet wederzijds. Steenuilen eten net als merels, kieviten, buizerds, mollen en egels graag regenwormen. Een paartje steenuilen kan in het broedseizoen met gemak 1000 wormen vangen en aan de jongen voeren. Dat doen ze vooral als er weinig andere prooien zoals muizen zijn. Opvallend is dat een jonge steenuil in zijn eerste 10 levensdagen nauwelijks regenwormen voorgeschoteld krijgt. Regenwormen bevatten relatief veel water en zand, en dat moet er allemaal weer uit. Een jonge steenuil raakt er gemakkelijk van aan de diarree. Als je nestkast opent waar veel wormen op het menu staan, doet de scherpe ammoniaklucht je bijkans achterover van de ladder tuimelen.

Tip

Wilt u voor merels, egels, mollen en steenuilen de tafel dekken, bemest dan uw tuin en gazon met ruige stalmest en verwijder niet alle dode bladeren. Een naastliggend weiland mag u uiteraard dezelfde behandeling geven. In tijden van droogte kunt u ook na zonsondergang de gazonsproeier aanzetten.

Wilt u behalve de tekst over de regenworm ook lezen over 25 andere soorten die veel op erven voorkomen, bestel dan het Het boekje Erfbeesten.

De foto's bij dit blog staan ook in Erfbeesten en zijn gemaakt door André Eijkenaar.

Geïnteresseerd in onze belevenissen in het veld afgelopen vrijdag en zaterdag? Lees het logboek op www.steenuilenrondwinterswijk.nl

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over