De afgelopen dagen werd ons kievitsnest regelmatig niet bebroed, en hielden pa en moe zich buiten bereik van de webcam op. Voer voor speculatie. Zou alles wel in orde zijn?
Elke kievit is anders
Zo werd in de chat verzucht dat vorig jaar veel standvastiger werd gebroed. De vraag wierp zich op of we hier wel te maken hebben met goede ouders in spe.
Nou zijn vogels net mensen. Niet alleen de soorten verschillen van elkaar, ook de individuen binnen een soort. Zo heb je verlegen, brutale, nonchalante, ijverige, luie en bezorgde kieviten. Dat niet alles verloopt zoals het BDL-kievitsbroedsel van 2023 is dus begrijpelijk. Misschien hebben we hier wel te maken met een iets minder plichtsgetrouw paar wat betreft broeden. Het enige wat uiteindelijk telt is dat de jongen uit het ei kruipen. Kieviten die hun eieren niet tot uitkomen weten te brengen sterven uit. Onze Kieviten hadden ouders waarbij dat gelukt is, dus met hun broedgenen zit het waarschijnlijk wel snor.
Kan het dan geen kwaad zo’n onbewaakt nest?
Van belang is dat een ei niet langdurig te koud wordt. Dan kan het embryo in het ei sterven. Een kievitsnest mag dus best even onbebroed zijn, als de eieren naar niet te veel afkoelen. De afgelopen dagen waren aan de warme kant. Net zoals de hele maand maart zelfs 4 graden warmer was dan het gemiddelde van de afgelopen 30 jaar. Wat heet, angstaanjagende klimaatverandering! Het weer heeft direct effect op alles wat leeft. Zo koelen onbebroede eieren minder snel af tijdens warme dagen. Hoe warmer, hoe langer een nest onbebroed kan blijven zonder nadelige gevolgen.
Toen ik vanochtend om kwart over zes live de beelden bekeek zat kievit trouw op haar nest, gelukkig! Ook vanmiddag met die koude gure wind, met vlagen regen, werd keurig gebroed. Ik heb dus goede hoop dat alles in orde is. Als het goed blijft gaan kunnen we over niet al te lange tijd jong nieuw leven bij de kieviten verwachten.
De eitjes zijn ook goed gecamoufleerd met hun spikkels, kijk maar eens naar de foto bij mijn vorige blog. Knappe luchtpredator die ze kan ontdekken, als die überhaupt al in de buurt van het nest kan komen. Kieviten staan er om bekend fel gevleugelde predatoren aan te vallen en op gepaste afstand te houden.
Dankzij werk van weidevogelbeschermers weten we dat een groot deel van de kievitsnesten uitkomt. Daar zit dan ook niet het probleem voor de soort. De gestage achteruitgang van het aantal kieviten in Nederland heeft te maken met de kuikenoverleving, zo wees onderzoek uit. Niet met het verloren gaan van legsels.
Extreem nat
Na de natste herfst en winter sinds de metingen begonnen was het vorige week ook mis. Door het regenachtige weer zijn toen lokaal nesten van kieviten onder water komen te staan. Sommige eieren dreven bijna weg. Gelukkig maken kieviten makkelijk een vervolglegsel als een eerder broedsel verloren gaat. Ons kievitsnest ligt op een droog plekje. Daarmee is het risico op nestverlaten als gevolg van regen uitgesloten.
Eieren rapen?
Er zijn weidevogelaars die beweren dat je beter de eieren van vroege legsels van de kievit kan rapen, net zoals dat vroeger een soort sport was. Nu zijn dat soort praktijken gelukkig verboden. De kuikens zouden dan op een gunstiger moment uit het ei kruipen. Maar dat is onzin. Onderzoek wees uit dat de eieren van vroege legsels groter zijn. De kuikens zijn daarmee ook flinker bij geboorte en hebben een grotere overlevingskans. Vervolglegsels bevatten bovendien vaker maar drie eieren in plaats van vier. Laten liggen die vroege legsels dus. Ze zijn succesvoller in termen van geproduceerde vliegvlugge jongen.
Figuranten
In de twee filmpjes ‘Wie zie ik?’ en ‘Wie zie ik nog meer?’ zijn de medegebruikers van het weiland waar onze kieviten broeden aan u voorgesteld.
Zo is er de fraaie krakeend, herkenbaar aan het witte suikerklontje, en manlief aan het zwarte kontje. Vroeger een zeldzaam eendje, nu in sommige gebieden talrijker dan de voorheen o zo algemene wilde eend. Een ander voorbij gaand eendje is de smient, een echte wintereend. De woerden maken een karakteristiek fluitend geluid. Binnenkort zullen we het zonder moeten stellen. De plasdrasgreppel staat borg voor watervogels als meerkoet, en natuurlijk de eerder genoemde eenden. Ook grauwe ganzen horen daarbij. Ze doen het sinds de jaren negentig extreem goed, dankzij het eiwitrijke gras dat boeren massaal produceren.
De sympathieke holenduif waagt zich vlak bij het kievitsnest, algemener dan veel mensen denken, heeft dit mooie grijze duifje wel wat weg van de ordinaire stadsduif. Zie de ANWB-vogelgids voor de verschillen. Net als vorig jaar laten ook spreeuwen zich zien, druk op zoek naar insectenlarven in de omgeving van het nest, een gunstig teken voor de kuikens van de kievit.
Veder zijn andere weidesteltlopers als grutto en tureluur gesignaleerd en in beeld gebracht. De watersnip is tegenwoordig meer doortrekker, door te intensieve landbouw helaas vrijwel verdwenen als broedvogel van het veenweidegebied. Zou toch zonde zijn als de snip het briefje van 100 achterna zou gaan.
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
