In het clubhuis wordt alweer druk gespeculeerd over de vraag welke van de twee steenuilen het mannetje is en welke het vrouwtje. In eerdere jaren was dat voor de onervaren kijken niet altijd goed te zien. Uiteraard: de bovenste is de man en die op de eieren zit de vrouw. Of die met de broek aan ...
... het vrouwtje. Sommigen menen dat de man altijd als eerste uit de kast komt, kijken of de kust veilig is. Typisch mannenwerk denken ze dan. Evenals het verjagen van kauwen, holenduiven en andere ongure types. Vrouwlief daarentegen voert de koters, koestert ze en geeft ze af en toe een veeg uit de pan. Typisch vrouwenwerk denken ze dan. Let wel: ze en niet ik! Zou ook niet durven op Internationale Vrouwendag.
Snelle actie
Het nadeel van dit soort observaties is dat ze nogal rolbevestigend zijn: man stoer en sterk, vrouw lief en verzorgend. Vaak is dat natuurijk ook zo, maar toch. Om een wat meer waarden- en normenvrij criterium te hebben, hebben we in het najaar een bliksemactie uitgevoerd. Op 24 september zat er - zo bleek uit de camerabeelden - 's middags een steenuil in de kast. Snel de ladder op het dak van de auto en een sprintje getrokken naar de locatie.
Honderd procent zekerheid
Ik trof een ongeringde uil met een gewicht van 165 gram. Snel een ring omgelegd (nummer 3.817.168, linkerpoot) Eerste indruk man. Toen de geringde in november bovenop de andere klom, werd de eerste indruk bevestigd: 100% een man. Vanaf nu hoeven we dus niet meer te twijfelen: de geringde is een man, de ongeringde een vrouw.
Uiterlijke verschillen
Qua uiterlijk zijn man en vrouw nauwelijks van elkaar te onderscheiden, althans niet op basis van het verenkleed. Wat dat betreft zijn steenuilen geëmancipeerd: vrouwtjes zijn net zo mooi als mannetjes. De oplettende kijker kan wel een verschil opmerken in vorm: mannetjes zijn doorgaans iets slanker met een klein bol kopje, terwijl vrouwtjes was ronder zijn met een wat net iets groter, meer afgeplat kopje. Het verschil is vooral goed te zien als je beide tegelijk ziet (zie foto). Let er maar eens op.
Ghoooek ... ghoooek ... ghoooek
Een absoluut onderscheid valt ook te maken op basis van geluid. Het mannetje is de enige die kan zingen. Nou ja, zingen is wellicht wat sterk uitgedrukt. Er komt iets uit zijn keel omhoog wat klinkt als 'ghoooek'. Meestal meerdere keren achtereen. In de biologie wordt dat wel de territoriumzang genoemd, vergelijk het maar met het lied van een zanglijster of een nachtegaal. Ook dat wordt alleen door de mannetjes ten gehore gebracht. Het is een waarschuwing aan de buren en betekent zoveel als: rot op, dit is mijn huis en mijn vrouw. In deze tijd van valt het vooral in de schemering veelvuldig te beluisteren, vlak na het verlaten van de kast. Gelukkig is dit soort vertoon voorbehouden aan dieren: stel je eens voor dat je buurman elke avond ... en dat die aan de overkant vervolgens ... en dan die van drie huizen verderop ... en dan ..
Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten.
Bezoek de website van STONE
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
