Hét gespreksonderwerp van de Nederlanders. In april ging ik op zoek naar mijn korte broek, in mei haal ik mijn winterjas tevoorschijn. Hoe ondergaan de ooievaars die weersveranderingen?
We kunnen er niet omheen, het is koud voor de tijd van het jaar. Het hoort zo'n 13 graden te zijn en we hebben dagen gehad van 8 graden met hagel en 's nachts nog vorst.
Verenpak
Op zich kunnen vogels best tegen veel types weer: de buitenste verenlaag beschermt tegen nattigheid, de binnenste verenlaag houdt het lichaam op temperatuur. Alleen de donsjongen zijn kwetsbaar. Het is zaak dat de oudervogels voorkomen dat de kuikens: 1) teveel afkoelen en 2) nat worden.
Vloerverwarming
We zien dat het ooievaarspaar veel tijd op het nest doorbrengt in 'broedhouding'. Zo houden ze de jongen direct warm. Het zachte materiaal in de nestkom werkt ook mee, het neemt warmte op en houdt het vast. Het nest moet stevig genoeg zijn om de voorjaarsstormen en hoosbuien te doorstaan, maar moet daarnaast regen doorlaten, anders liggen de kuikens in een plas water en kunnen ze zelfs verdrinken.
Energie sparen
Verder verspillen de ooievaars zo min mogelijk energie, ze zweven met zo weinig mogelijk vleugelslagen naar bijvoorbeeld het Niersdal en op het nest staan ze zo rustig mogelijk. Door afwisselend één poot ingetrokken te houden, blijven ook die lichaamsdelen op temperatuur. De snavel verdwijnt regelmatig onder de opgezette veren in de hals, zoals wij onze neus in een sjaal steken.
Eten
Zeker voor de opgroeiende jongen is het belangrijk dat er genoeg voedsel is. De "zonzijde" van het wat nattere weer is dat er meer regenwormen te vinden zijn. Het kan ook gebeuren dat jonge kleine dieren in het veld verzwakt zijn door de kou en zo een gemakkelijker prooi vormen voor de ooievaar. Het is alleen voor de ooievaarskuikens weer wat lastiger om dat naar binnen te krijgen.
Gevarieerd menu
Veel jonge vogels die je op Beleef de Lente ziet, zijn afhankelijk van één bepaalde prooi: zo krijgen de koolmeeskuikens insecten en slechtvalkjongen vlees. De ooievaar heeft het voordeel van een gevarieerd menu: ze eten zowel levende prooien als (dood) aas.
Toch is het niet te voorkomen dat niet alle kuikens in ons nest het redden en jongen soms zelf dienen als voedsel. Het is een beetje zoals het weer, deels te voorspellen, met pieken en dalen. En... na regen komt zonneschijn!
Slowakijke (Vavrisovo) 6 mei in de sneeuw, 8 mei eerste jongen (bron: www.kukaj.sk)
STORK, de Engelse naam voor een echte Nederlandse vogel: de ooievaar. STORK is een vrijwilligersorganisatie, die zich belangeloos inzet voor de ooievaars in Nederland.
In de jaren zestig waren de ooievaar in Nederland vrijwel uitgestorven, door het gebruik van zware pesticiden zoals DDT. Om de ooievaar te laten terugkeren, hebben vele vrijwilligers en Vogelbescherming Nederland zich sinds 1969 flink ingezet. Het doel was de terugkeer van de ooievaar als broedvogel in Nederland. Dat lukt. Met de ooievaars lijkt het nu goed te gaan. Het aantal broedparen neemt weer toe.
Bezoek de website van STORK
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
