Sommige vogels, zoals de uilen, zijn al aan het broeden. Maar de koolmees nog niet. Waarom eigenlijk niet en wanneer beginnen ze dan wel?
Misschien hangt er al wat liefde in de lucht voor de koolmezen. In maart worden de nestkasten geinspecteerd en de mannetjes beginnen steeds vaker in de vroege ochtend te zingen. Toch zijn er twee samenhangende oorzaken waarom we nog geen eitjes zien: temperatuur en voedsel.
Koolmezen zijn in principe insecteneters. Ze lusten ook wel een lekker vetbolletje, maar hun jongen hebben toch echt insecten nodig om goed op te kunnen groeien. En deze insecten, voornamelijk rupsen, zijn er nog niet nu. De rupsen komen vaak pas tevoorschijn wanneer er blaadjes aan de bomen komen en dat hangt weer af van de temperatuur.
De koolmezen proberen dus (onbewust) het leggen van de eitjes te timen met wanneer er het meeste voedsel is voor hun jongen. Dieren die planten eten, vlees eten of nog terug moeten komen van vakantie (migratie) laten weer een andere timing in de gezinsplanning zien: uilen zijn 'vroeg' en gierzwaluwen zijn 'laat'.
De laatste jaren waren voor koolmeesonderzoekers erg interessant omdat de temperatuur in het voorjaar elk jaar extreem van elkaar verschilde. Dan was het weer zomers in april en dan sneeuwde het. Het wordt voor koolmezen pas echt een uitdaging als binnen één jaar de temperatuur sterk verandert. Als het eind maart heel warm is maar begin april heel koud, moeten ze ineens op de rem gaan trappen.
Op de rem trappen doen ze bijvoorbeeld door af en toe een dagje over te slaan met leggen en door niet meteen te gaan broeden na het laatste ei. Nou, probeer dan als onderzoeker maar eens uit te rekend wanneer de eitjes gaan uitkomen...
Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) doet fundamenteel en strategisch ecologisch onderzoek. Met meer dan 300 onderzoekers en studenten is het NIOO één van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
De NIOO-ers bestuderen organismen, populaties, levensgemeenschappen en ecosystemen. Samen onderzoeken ze de volle breedte van planten-, dier- en microbiële ecologie, zowel op het land als in het water.
Bezoek de website van NIOO
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
