De Beleef de Lente-kerkuilen lijken zin te hebben in het nieuwe broedseizoen en ik heb er ook zin in. Man en vrouw kerkuil zijn nu dagelijks in de nestkast te zien.
Foto André Eijkenaar
Mannen beschermen vrouwen
Onze kerkuilen zitten al een aantal weken samen in de nestkast. Vaak verblijft een vrouw kerkuil in de kast en gaat de man ergens in de buurt de wacht te houden. Als het nodig is, verjaagt hij indringers zoals andere kerkuilen, maar ook kauwen en duiven. De kerkuilen van Beleef de Lente hebben een meer kleffe strategie, ze zitten gewoon samen tot aan de duisternis in de kast. Zo houdt hij andere mannen buiten de deur en voorkomt hij dat een andere man kerkuil met zijn vrouw wil paren.
Nesteldrang
De beelden lijken mij overtuigend, de kerkuilen hebben elkaar het 'ja-woord' gegeven. Het vrouwtje is al behoorlijk lang in de nestkast en laat regelmatig de bedelroep horen (blazen) en er wordt gepaard. Het vrouwtje verpulvert ook weer braakballen. Dit zien we de laatste dagen gebeuren. Trouwe kijkers weten zeker dat ze dit gedrag herkennen van vorig jaar. Voor 'nieuwe' kijkers: dit is vermoedelijk een teken van nesteldrang, ze is bezig om een zacht nest te maken. In de volksmond van de Beleef de Lente-chat wordt dit ‘de vloer doen’ genoemd.
Vaker paren
Wat we de komende tijd gaan zien, als alles doorgaat zoals het nu gaat, is dat de kerkuilen geleidelijk vaker gaan paren. Dat is nodig voor de bevruchting van de eieren en het versterkt de (paar)band tussen man en vrouw.
Ongeveer tien dagen voor het eerste ei wordt gelegd, paren de uilen 's nachts gemiddeld eenmaal per uur. Meestal nadat mevrouw een lekker hapje, lees een muis, van haar man heeft ontvangen. Hij moet moeite doen om zijn vrouw te behagen met voldoende muizen anders legt ze geen eieren.
Het aantal paringen zien we nu oplopen, maar ik verwacht dat ze de frequentie van een maal per uur niet halen, omdat deze kerkuilen vorig jaar ook een broedpaar waren.
Het eerste ei
Het eerste ei is nog níet in aantocht. Hierbij voor de kijkers wat aanwijzingen waaruit kan blijken wanneer het eerste ei er wél aankomt. Vanaf de eerste signalen – balts en paren – duurt het gemiddeld nog zes tot acht weken voordat het eerste ei wordt gelegd. Dat geeft een indicatie.
Een ander signaal kan zijn dat een vrouw kerkuil bedelgedrag laat zien. Dan duurt het nog ongeveer vijf weken voordat ze een ei legt. Vlak voor het eerste ei kun je ook zien dat er veel prooien worden aangevoerd. Op het moment van schrijven heb ik nog geen prooioverdracht gezien tussen man en vrouw. Dus zal het nog wel een aantal weken duren voordat we een eerste ei in de nestkast kunnen zien liggen. Nog even geduld.
Foto André Eijkenaar
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
