Voordat er eieren waren

Ronald van Harxen, STONE | zondag 25 augustus 2019 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 934x

Geert Kinsey

U herinnert het zich vast dat ons echtpaar het regelmatig deed voor de camera, niet gehinderd door enige gêne of ander burgermansfatsoen. Geert heeft er een aantal keren een clipje van gemaakt. Kunt het zich niet meer herinneren, of wilt u voordat u het verder leest even in de juiste stemming komen, kijk dan bijvoorbeeld nog een keer Een goed begin van de nacht of Een zachte landing. 

Maar wist u dat Geert lange tijd het gedrag van de steenuilen in het voorseizoen heeft bijgehouden, dus ook van elke paring de datum en het tijdstip heeft genoteerd, 4 jaar lang, van het online gaan van de camera's tot en met de eileg? Fantastisch! Daardoor hebben we nu een aardig idee van het paringsgedrag: hoe vaak doen ze het, welk tijdstip heeft de voorkeur, waar doen ze het; dat soort informatie. Een soort van Kinsey-onderzoek, maar dan bij steenuilen. U weet niet wie Alfred Kinsey was? Dan bent u te jong om verder te mogen lezen!

Aantal en frequentie

In die 4 jaar samen waren er 209 registratiedagen, gemiddeld 52 per jaar. Op 36 daarvan (68%) werd ten minste 1 keer op een dag gepaard. Gemiddeld 22 dagen met 1 paring, 9 met 2, 4 met 3 en 1 met 4; bij elkaar gemiddeld 56 paringen per jaar (in de observatieperiode), gemiddeld iets meer dan 1 paring per dag. In de aanloop naar de eileg nemen de dagen zonder paringen af en het aantal keren per dag toe. In alle 4 jaren was er 1 dag met 4 paringen, niet lang daarna werd het eerste ei gelegd. In alle jaren gingen de paringen tijdens de eileg door en ook na het laatste ei werd er nog 1 tot 3 keer gepaard.

Tijdstip van de dag

Favoriet tijdstip was aan het eind van de dag (of beter gezegd: aan het begin van de steenuilendag) direct na zonsondergang, Maar 11,7 % (26) vond plaats rond de ochtendschemering en 2,7% (6) verdeeld over de middag. Het moge duidelijk zijn: het doel van een paring is behalve bevruchting, ook het onderhouden en verstevigen van de paarband. Het initiatief tot een paring overigens ging in alle gevallen van het mannetje uit en nooit is geconstateerd dat het vrouwtje een paring weigerde. Kunnen we allerlei flauwe grapjes over maken, doen we niet.

2019

Dit jaar ligt natuurlijk nog vers in ons geheugen; daar zoom ik dan ook even wat verder op in. In de figuur hieronder heb ik het aantal paringen in de tijd uitgezet (van 15 feb. tot en met 7 april). Elk staafje staat voor een dag waarop er gepaard is. Geen staafje, geen paring. De hoogte van het staafje geeft het aantal paringen weer: 1, 2,3 of 4. De zwarte staafjes zijn paringen voor de kauwencam, de rode de dagen waarop er een ei is gelegd. Het derde ei werd gelegd op 5 april, een dag zonder paring. Vandaar geen balkje op die dag. In totaal werd er in 2019 59 keer gepaard: 26 dagen met 1 paring, 14 met 2, 5 met 3 en 1 met 4.

Afkicken

Wat we zien is een geleidelijke toename van het aantal paringen richting de eileg, met als hoogtepunt 29 maart toen er 4 keer gepaard werd (0:28 uur, 18:53 uur, 19:21 uur en 19:29 uur). 2 dagen later werd het eerste ei gelegd. Dat lijkt een soort ijkpunt in alle 4 jaren: na een dag met 4 paringen is het eerste ei niet ver meer weg. Leuke wetenschap voor volgende jaren. Mooi is ook te zien dat er tussen het leggen van de eieren door gewoon werd doorgegaan met paren, zelfs nog nadat het laatste ei gelegd werd. Ze moesten blijkbaar even afkicken. 

Disclaimer

Uiteraard gaat het bij het bovenstaande om het aantal geregistreerde paringen. Wat we niet weten is of er ook op andere plekken gepaard werd en hoe vaak. Dat het ook voor de kauwenkast gebeurde hangt misschien, misschien ook niet, samen met het feit dat deze een tijdje in beeld was als kandidaat broedplek. Mogelijk waren er nog andere plekken. Wat we ook niet weten is hoe vaak er voor het online gaan van de camera's gepaard werd. Het is niet aannemelijk dat ze zo media-geil waren dat ze er pas mee begonnen toen de schijnwerpers aangingen. 

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over