Volkshuisvesting

Pascal Stroeken, STONE | maandag 11 maart 2019 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1130x

Voedsel, veiligheid en huisvesting

Steenuilen zijn als uitgesproken holenbroeders afhankelijk van het aanbod aan een of meer geschikte holten in hun territorium. Een wezenlijke voorwaarde, want zonder nestholte heeft een steenuil niets te zoeken in een potentieel geschikt leefgebied, hoeveel voedsel en schuilplekken er ook zijn.

In onze streken benutten steenuilen een breed spectrum aan typen holten die het cultuurlandschap (en met name de erven!) 'van nature' biedt: van krappe holten in oude fruitbomen en knotbomen tot grote ruimtes onder de daken van allerlei gebouwen, variërend van kleine schuurtjes tot grote ligboxstallen. 'Landschapselementen' die onbedoeld nestgelegenheid voor steenuilen bieden.

Niet kieskeurig

Heel kieskeurig zijn steenuilen niet, zolang de holte maar een droge, donkere en veilige nestgelegenheid biedt. Met een hoogte van een centimeter of tien, een oppervlakte van een half A4'tje en een toegang met een doorsnee van ongeveer 6,5 centimeter nemen ze al genoegen. Maar een ruimere nestplek heeft wel de voorkeur.

Hoewel steenuilen dus niet eens zulke hoge eisen stellen aan een nestholte, is de forse  afname van geschikte nestgelegenheid in ons cultuurlandschap een belangrijke oorzaak dat steenuilen in de knel zijn gekomen. Denk aan het 'opruimen' van hoogstamboomgaarden en knotwilgenrijen en de sloop van - voor de mensen - overbodig geworden schuurtjes. Ronald schreef er al over in zijn asbest-blog.

Nestkasten: een prima alternatief

Nestkasten bieden een prima alternatief. De belangrijkste voorwaarden zijn dat een kast weerbestendig is en ventileert, voldoende ruimte biedt, bij voorkeur een steenmarterwerend sluisje heeft, en op een goede plek wordt geplaatst. Het liefst in een boom met uitloopgelegenheid op een tak, zoals de beleef-de-lente-kast.

Gelukkig zijn er in ons land op veel plaatsen steenuilenwerkgroepen actief die nestkasten ophangen. Een ruwe schatting leert dat inmiddels zo'n 30% van de steenuilenpopulatie in nestkasten broedt. In sommige gebieden ligt het aandeel nestkastbroeders nog veel hoger. Is dat positief, dat er zoveel kastbroeders zijn? Ja en nee.

Ja, want dit betekent dat de inspanningen van alle steenuilenwerkgroepen zeer belangrijk zijn en daadwerkelijk bijdragen aan het behoud van steenuilen. Want op veel locaties waar steenuilen in kasten broeden zijn er geen 'natuurlijke' alternatieven (meer) voorhanden. Hulde dus voor alle vrijwilligers!

Toch is de vraag ook deels met nee te beantwoorden. Een grote afhankelijkheid van nestkasten maakt de populatie ook wel kwetsbaar. Het verlangt immers een blijvende inspanning van vrijwilligers die nestkasten bijplaatsen, onderhouden en vervangen. Het liefst zien we natuurlijk dat de steenuilen zich, als vanouds, zo veel mogelijk zelfstandig in ons landschap kunnen handhaven. Een landschap met voldoende aanbod aan 'natuurlijke' nestlocaties in bomen en gebouwen. Dus naast het aanbieden van nestkasten verdient het behoud en creëren van nestgelegenheid in bomen en gebouwen dan ook alle aandacht.

Paalkast

Steenuilenkasten zijn er in vele soorten en maten. Zet een paar steenuilenkastenbouwers bij elkaar en je hebt geheid een levendige discussie!

Sinds zaterdag is er een nieuw type aan het assortiment toegevoegd: de Eerste Achterhoekse Paalkast®. Dé oplossing voor erven waar geen geschikte bomen zijn om een nestkast te plaatsen.

Lees en bekijk in ons Winterswijk-blog alles over de test van de eerste Achterhoekse paalkast voor steenuilen (let op: het blog bevat expliciet taalgebruik).

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over