Ons kleine drietal doet het goed. In het weekoverzicht -wat groeien ze snel- kunnen we hun veren bijna zien groeien. En door al die veren veranderen ze nu vliegensvlug, in vliegvlugge vogeltjes. Maar wat is een veer eigenlijk en hoe gaat die groei? Een mooi moment om daar wat dieper op in te gaan.
Uit: vogels en hun veren M. Duquet, S. Reeber
Vederlicht en ijzersterk
Vogelveren zijn heel bijzonder en ingenieus. Knap gemaakt. Een veer combineert namelijk verschillende eigenschappen ineen, weegt bijna niets en is toch sterk genoeg om een vogel te laten vliegen. Daarom is een veer gemaakt van keratine, net als bijvoorbeeld onze nagels: licht, sterk en stevig.
Groei
Een veer groeit in de buitenste huidlaag van een vogel in een soort huidbultje, de veerfollikel. Over de vogelhuid ligt een patroon van huidbultjes. Bij een kaalgeplukte kip zijn die bultjes goed zichtbaar: het kippenvel.
Vanuit ieder huidbultje groeit één veer door de huid heen, naar buiten. Dat groeiproces wordt gevoed door bloed vanuit de huid, we noemen een veer daarom bloedveer. Het begint met een hulsje, de veerspoel, die door de huid heen prikt. Langzaam maar zeker ontvouwt de veer zich daarna volledig uit de veerspoel (zie header). Als de veer volgroeid is, stopt die bloedtoevoer en heet de veer geen bloedveer meer.
Veren maken de vogel
Alle vogels hebben veren, maar niet alle vogels kunnen vliegen, (denk aan loopvogels als kiwi’s en pinguins).
En er zijn verschillende soorten veren: slagpennen, staartpennen, dons- en dekveren. Elk van die veren heeft een eigen vorm en functie.
Vliegen
De slagpennen, die op de vleugels zitten, moeten sterk zijn; er komt veel kracht op te staan tijdens het vliegen. Daarom zitten ze goed vast aan het vleugelbot. Ook staartpennen zijn belangrijk bij het vliegen, ze worden gebruikt om te sturen én - minstens zo belangrijk - voor het afremmen (een brede waaiervormige staart).
Comfortabel
Om warm en droog te blijven, zijn er de dons- en dekveren. Donsveren als een luchtige laagjesjas om warm te blijven. En de dekveren dichten die donsveren en huid dan keurig af, zodat kou en vocht geen kans krijgen.
Fatsoeneren
Al die veren - een vogel heeft er al gauw een paar duizend - hebben natuurlijk wel onderhoud nodig. Veren gladstrijken en badderen zijn dan ook een dagelijkse noodzaak. En badderen is ook ontspannend om naar te kijken, voor ons als lezers en schrijver.
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
