Steenuilen en droogte

Ronald van Harxen, STONE | zondag 15 juli 2018 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 732x

Warmte minnend

Steenuilen komen veel voor in zuidelijk gelegen landen als het Iberisch schiereiland, Italië en Griekenland. Sterker nog, van daaruit zijn ze na de laatste ijstijd langzaam noordwaarts opgerukt. Zelfs aan de overkant van de Middellandse zee is de steenuil een normale verschijning. Ze zijn dus gewend aan warme en droge omstandigheden. Er lijkt me niet veel fantasie voor nodig om te bedenken dat jagen in warme en zonnige omstandigheden prettiger is en minder energie kost, dan ik in koud- en regenachtig weer. Wij kamperen tenslotte ook liever temidden van stofwolken dan regenplassen. In dat opzicht dus geen vuiltje aan de lucht.

Prooien

Voor potentiele prooien is het beeld echter divers. Vlinders en de meeste andere insecten (denk aan sprinkhanen) zullen een voorkeur hebben voor droog en zonnig weer. Ik kan me voorstellen dat dat ook voor muizen geldt, alhoewel te droge omstandigheden wellicht in hun nadeel werken. Anders is het met regenwormen: hoe droger, hoe dieper ze in de bodem wegkruipen, op zoek naar vochtige omstandigheden. Of ze ’s nachts in net zulke grote aantallen naar boven komen als gedurende regenachtig weer; ik waag het te betwijfelen. Het zal dus naar mijn idee een beetje van de plek afhankelijk zijn of er voldoende prooi aanwezig is. Ik schat dat de meeste steenuilen op dit moment nog geen problemen hebben voldoende prooi te vinden. Als voorbeeld het drietal Mohikanen uit het vorige blog: alle drie fors boven het verwachte gewicht op die leeftijd. Hetzelfde geldt voor hun waterbehoefte. Steenuilen nemen water tot zich dat in prooien aanwezig is en drinken dus niet zoals zoogdieren. Zolang ze voldoende prooien weten te vangen, zullen ze ook voldoende vocht binnenkrijgen.

Minder eikels betekent minder bosmuizen

De effecten van de droogte zullen echter ook hun invloed hebben op volgend jaar. En dan effect kan weleens groot zijn. Als ik nu het aantal eikels aan eikenboom probeer te tellen, gaat me dat bijna lukken, zo weinig zitten eraan. 200 meter mijn voordeur uitlopend, kom ik bij enkele forse eiken op de oude begraafplaats van Winterswijk. Zelfs met mijn verrekijker telde ik nauwelijks eikels. Hoewel ik er misschien in eerdere jaren minder op gelet heb, kan ik me niet heugen dat ik ooit zo weinig eikels aan een boom zag. Iets verderop staat een gigantische rode beuk, waarschijnlijk daterend uit 1829 toen de begraafplaats aangelegd werd. Hij staat er verdroogd en enigszins zieltogend bij en aan geen enkele tak een beukennootje te bekennen. Als dat overal zo is, zijn er in het najaar en de winter weinig eikels en beukennootjes die als voedsel kunnen dienen voor onder andere reeën, wilde zwijnen en eekhoorns. Steenuilen eten weliswaar geen eikels (wel eikelmuizen trouwens), maar als er weinig eikels (en beukennootjes) zijn, zijn er ook minder bosmuizen. En daar is de steenuil in onze omgeving sterk van afhankelijk. Veel bosmuizen betekent grotere legsels, grotere legsels betekent meer jongen. Het omgekeerde is helaas ook waar. Weinig bosmuizen: kleinere legsels, minder jongen. Dat zou komend broedseizoen dus weleens het geval kunnen zijn. Of het ook zo uitpakt, is nog lastig te voorspellen. Steenuilen leven immers niet alleen van bosmuizen, ook veldmuizen staan hoog op de menulijst. Hoe die zich houden in de droogte, weet ik eigenlijk niet. Voor ondergelopen holletjes hoeven die echter voorlopig niet bang te zijn, dunkt me.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over