“Leugens, grove leugens en statistieken”, als variant op het bekende gezegde uit de Engelse taalgebieden. Ons ‘webcam zeearend paar’ biedt de mogelijkheid om steeds meer te leren over hoe de huidige statistieken omtrent hun gedrag wel of niet vertrouwd, geïnterpreteerd of aangepast moeten worden.
De zeearend man neemt zijn aandeel in het broeden (screenshot via de webcam, 25 maart 2022)
Wat kunnen we met statistieken?
Wij mensen willen de ingewikkelde werkelijkheid graag begrijpen en verklaren met cijfers of wetmatigheden. Maar zo gemakkelijk is het niet. Vaak zijn er meer factoren, meer individuele verschillen, net iets andere omstandigheden, waardoor de werkelijkheid anders is dan gedacht. ‘Samenhang’ wordt nogal eens verward met ‘oorzaak en gevolg’.
Zo las ik dat iemand in de Vogezen ooit vaststelde dat er in huizen met een ooievaarsnest op het dak meer baby’s werden geboren dan in huizen zonder ooievaarsnesten! Ik mag aannemen dat (bijna) iedereen weet dat ooievaars geen mensen baby’s thuis bezorgen?! Hoe kon het dan toch zijn dat? De verklaring was simpel. De toekomstige ouders woonden veelal in grote(re) huizen en de ooievaars nestelden liever op een groot huis dan op een klein seniorenflatje! Er was weliswaar sprake van enige samenhang tussen het aantal baby’s en de ooievaarsnesten, maar absoluut geen sprake van oorzaak en gevolg!
Wat hebben we tot nu toe, via de webcam, kunnen waarnemen en vastleggen bij het zeearend nest?
• Wat is de tijd tussen het leggen van een eerste en een volgend ei?
Het tweede ei van het Zeearend paar in de Alde Feanen werd dit jaar 96½ uur na het eerste gelegd. Veel publicaties geven aan dat deze periode 2-4 dagen bedraagt, waarmee je kunt stellen dat dit nog net binnen de tot nu toe bekende marge valt.
• Wordt er direct vanaf het eerste gelegde ei gebroed?
Volgens de literatuur zou dit zo (moeten) zijn. Echter, de eerste twee dagen na het eerste ei werd dit meer ‘warm gehouden’ (veel staan boven het ei en niet langere tijd echt diep zitten) dan dat er echt werd gebroed. Daarna werd er met meer intensiteit (dieper zitten) gebroed. Pas na de leg van het tweede ei werd er serieus gebroed, met langdurige perioden van diep zitten. Dus, het uitkomen van de eieren zal laten zien of er direct vanaf het eerste ei werd gebroed. Hoeveel tijd gaat er zitten tussen de geboorte van het eerste en het tweede jong? Twee of vier dagen? Als het goed is kunnen we dit nu, met de huidige stand van de webcam, veel beter zien dan in het vorige seizoen.
• Wie broedt het meest, de man of vrouw?
Vorig jaar hebben we bij ons zeearend koppel in de Alde Feanen een inschatting gemaakt dat de vrouw rond de 70% en de man rond de 30% van de tijd zat te broeden. Met dank aan Jan Dagevos is er een steekproef gedaan over een periode van vier etmalen (21 t/m 25 maart). Van de 96 uren broedde man er 31 en vrouw 65. Waarbij opviel dat tot nu toe de vrouw alle nachten voor haar rekening nam. De man kan tijdens zijn broedbeurt bij tijd en wijle luidruchtig roepen. Soms lijkt dit een directe reactie te zijn op langs vliegende kraaien, soms lijkt hij om zijn vrouw te roepen. De vrouw roept vrijwel nooit als zij zit te broeden, wel laat zij zich horen als ze tijdens het wisselen van de broedwacht gezamenlijk roepen (begroeting?) En dan is ook mooi te horen hoe hun stemmen matchen en kleuren. Hij als de driftige countertenor en zij met haar wat hese, omfloerste altstem.
De wisseling van broedtaken wordt eveneens waargenomen bij de zeearend nesten in de buurt van Makkum en Koudum. Het zou echter kunnen zijn dat er per koppel variaties zijn in hun onderlinge tijdsaandeel van de broedzorg.
• Hoe is de rolverdeling tussen M/V betreffende het voeren en prooi binnenbrengen?
Als eerste prooi in het seizoen 2021 werd door pa zeearend een vrouw wilde eend binnengevlogen, maar was het moeder zeearend die het voeren voor haar rekening nam. In de eerste weken was het vooral de man die prooien bracht en de vrouw die voerde. Daarna werden deze taken steeds meer evenredig verdeeld.
• Is de gemiddelde broedduur 35 - 38 dagen?
Inmiddels zijn er twee weken verstreken sinds het eerste ei op 14 maart (aan het eind van de middag) werd gelegd. Dus, als er vanaf het eerste ei direct werd gebroed, zouden we volgens de in de literatuur genoemde broedtijd (35 à 38 dagen) rond 19 april het eerste “pykje” (kuikentje) mogen verwachten. Ik ben benieuwd en het wordt vervolgd!
De Zeearend man met zijn “pesterige buurman” Zwarte Kraai (foto Andries Dijkstra)
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
