Onderzoek laat zien dat een artikel waarbij het woord 'sex' in de titel voorkomt, het bloed van veel potentiële lezers sneller doet stromen. Zo'n verhaal wordt vervolgens veel vaker gelezen. Wellicht ook dé manier BdL-kijkers te verleiden om de blogs te lezen. We nemen maar eens de proef op de som.
Fijn dat u op 'lees meer' heeft geklkt! Als u dat puur en alleen gedaan heeft in de verwachting een sappig verhaal te gaan lezen over hoe vaak steenuilen het wel niet met elkaar doen, moet ik u toch eningszins teleurstellen. Hoewel een bijzonder interessant onderwerp - ze doen het vaker dan wij denken! - slaat het woord 'seks' in de titel niet op die voor het voorbestaan van een soort zo belangrijke bezigheid, maar is het een synoniem voor geslacht: man of vrouw. Seksratio betekent kort gezegd de verhouding tussen het aantal zoons en dochters in een gezin, of zoals we bij dieren zeggen: de verhouding man:vrouw. Voelt u zich enigszins misleid? Snap ik, maar mijn intenties waren goed: het onderstaande verhaal is minstens zo interessant!
Niet te te zien
Aan de buitenkant is bij steenuilen niet echt goed te zien of we met een man of een vrouw te maken hebben. Bij de pauwen die regelmatig op de achtergrond te horen zijn, is dat onderscheid heel erg duidelijk, net als bij veel andere vogelsoorten. Bij steenuilen dus niet. Dat geldt voor volwassen uilen, en helemaal voor nestjongen. Tijdens onze controles hebben we dan ook geen enkel idee van de geslachtsverhouding in een nest. Zijn er altijd ongeveer evenveel mannen als vrouwen of zijn er jaren waarin er meer mannen geboren worden dan vrouwen en omgekeerd? En waar ligt dat dan aan? Ook is het jammer dat geslachtsgebonden verschillen niet goed te onderzoeken zijn. Zijn vrouwen in het nest al iets groter (en dus sterker) dan mannen en hebben ze daardoor meer kans te overleven als het voedsel schaars is? Of leggen ze juist eerder het loodje omdat ze meer voedsel nodig hebben? Interessante vragen waar we de antwoorden nog niet op hebben.
Pendelmethode
Ooit hebben we getracht met de pendelmethode vast te stellen of we met een man of een vrouw te maken hebben. Als de schroef aan het touwtje spontaan heen en weer gaat slingeren, hebben we te maken met een vrouwtje, als hij rondjes gaat draaien is het een mannetje. Het bleek zelfs te werken terwijl de jongen nog in het ei zaten! Toen een flink deel van de jongen de controle erop echter een transgenderoperatie bleek te hebben ondergaan, begonnen we toch enigszins te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de methode.
DNA-analyse
Er is echter een relatief eenvoudige én betrouwbare manier toch achter het geslacht van nestjongen te komen en dat is via laboratorium analyse van een weinig DNA- materiaal. De afgelopen jaren hebben we in Winterswijk met vergunning bij alle nestongen drie borstveerstjes weggenomen en de uitslag van de analyse kwam eergisteren via de mail binnen. Uiteraard moeten al die data eerst op de rij gezet en geanalyseerd worden voordat we er wat zinnigs over kunnen zeggen. Daar gaan we de komende periode mee aan de slag. Mochten er voor het sluiten van de cams al interessante resultaten zijn, dan zullen we dat zeker melden.
Twee keer man en een keer vrouw.
Vanzelfsprekend heb ik wel snel even gekeken hoe het zat met de jonge camera-uilen van vorig jaar: nummer 3.817.162 en .163 waren beide mannen en .164 was een vrouw.
Hoe aardig zou het touwens zijn als we het geslacht al zouden weten terwijl de jongen nog in het nest verblijven. Interessant om te zien of er gedragsverschillen tussen mannen en vrouwen waarneembaar zijn en wie er vooraan staat bij de prooi-uitdeling. Misschien toch de pendelmethode maar weer eens uit het vet halen? We kunnen nu immers later ijken met de DNA-analyse.
Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten.
Bezoek de website van STONE
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
