Samen opgroeien

Pascal Stroeken, STONE | vrijdag 3 juli 2020 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 776x

Deze vraag dringt zich regelmatig op bij het aanschouwen van het drietal in de kast en op de tak. Kijk de live-beelden en de filmpjes er maar eens op na, voorbeelden te over. We zien volop interactie tussen de drie broers/zussen (brussen). Het ene moment zoeken ze elkaar op, slapen vredig schouder-aan-schouder en verzorgen elkaars verenkleed, om even later (voor de lol?) te ravotten of serieus te vechten om een prooi. Maar we zien ze ook elkaars gedrag uitgebreid bestuderen, zoals destijds bij het eerste uitstapje buiten de kast van de stoerste brus, of bij het douchen.

Het samen opgroeien lijkt doorspekt van het opdoen van sociale vaardigheden en je kunt je eigenlijk niet voorstellen hoe het voor een steenuilenjong moet zijn om zonder brussen de dagen in en buiten het nest door te brengen. 

Nodig voor hun ontwikkeling?

De vraag is welke sociale vaardigheden die de jonge steenuilen nu leren, ze later in hun leven nodig hebben. Steenuilen zijn anders dan bijvoorbeeld kauwen nu eenmaal geen vogels die in een groepsverband leven. Eenmaal volwassen blijven ze, behoudens hun vaste partner en kinderen, juist bij voorkeur op afstand van soortgenoten. Contact met andere steenuilen beperkt zich tot een beetje geschreeuw in de duisternis. Het kost, zo gezegd, steenuilen maar weinig moeite om volgens de regels van een anderhalvemetersamenleving te leven.

Sociale vaardigheden binnen het gezinsleven zijn daarentegen wel degelijk onontbeerlijk. Een koppeltje steenuilen gaat doorgaans een relatie aan voor het leven en bouwt een stevige paarband op. Samen vormen man en vrouw een sterk team dat elk jaar weer maandenlang intensief samenwerkt om jongen groot te brengen. Ook in de band met hun jongen zien we het sociale gedrag terug; zelfs man zien we soms zijn kinderen een knuffel geven. Veel relationeel getint sociaal gedrag dat we van hun ouders kennen, zien we terug in het gedrag van de jongen.

Geen brussen

Als enig steenuilenkind heb je geen interactie met nestgenootjes (en buurtkinderen komen ook niet spelen). Eén-kind-gezinnen komen regelmatig voor; in ons onderzoeksgebied heeft bijvoorbeeld dit jaar zo’n 9% van de steenuilengezinnen met opgroeiende kinderen maar 1 jong.

Het is lastig voor te stellen dat het opgroeien als enig steenuilenjong géén effect zal hebben op de (sociale) ontwikkeling en de vorming van het karakter. Zullen steenuilen die zonder nestgenootjes zijn opgegroeid inderdaad andere volwassenen zijn dan uilen die wel met brussen zijn groot gebracht? Zijn het later wellicht minder (sociaal) vaardige partners of ouders? Een boeiend onderwerp voor een steenuilenonderzoeker met interesse in psychosociale ontwikkeling! Dit gezegd hebbende: voor onze webcamobservaties zou het wel interessant zijn om een volgend jaar ditzelfde broedpaar eens te volgen met 1 opgroeiend jong …

Veel brussen

De webcamfamilie is met 3 opgroeiende kinderen een heel modaal steenuilengezin. Er zijn uiteraard ook grotere gezinnen, zo komen families met 5 jongen ook regelmatig voor. De onderlinge strijd tussen de nestgenootjes om voedsel zal in die gezinnen vermoedelijk groter zijn en ook de leefruimte in de nestkast moet met meer worden gedeeld.

Schiet me ineens te binnen dat we in 2007 een nest hadden met 7 jongen, die ook allemaal zijn uitgevlogen. Het grote gezin bewoonde een nogal krappe nestkast. Ik herinner me nog goed dat bij de nestcontroles opviel dat de jongen nogal assertief waren, om het zachtjes uit te drukken. Ze vertoonden druk gedrag, waren schreeuwerig en gingen op hun rug liggen met de klauwen gestrekt, klaar voor de aanval. Heel aannemelijk een gevolg van de gezinssituatie waarin ze opgroeiden. Heeft ongetwijfeld volwassen steenuilen met een pittig karakter opgeleverd.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over