Woensdagmiddag zag K4 het levenslicht en we hebben nu nog vier eieren over die uit kunnen gaan komen. De komende dagen zullen we het gaan beleven hoeveel kuikens erbij gaan komen. K1 groeit inmiddels gestaag. En hoe zal het verder gaan met het kerkuilengezin?
Foto André Eijkenaar
Ontwikkeling van het jong in de tweede week
Vanaf de zevende dag produceert een jong van de kerkuil de eerste braakbal. Die braakballen zijn lang en smal en wegen nog geen gram. De inhoud bestaat grotendeels uit haren met een enkele keer kleine botjes.
Tegen het einde van de tweede week maakt de eerste witte donslaag van de kuikens, die het lichaam nooit volledig heeft bedekt, plaats voor een tweede, die gelig-wit tot hagelwit van kleur is. Rond de tiende dag verschijnen korte schachten met donspluimpjes. Op de twaalfde dag is de eitand geheel verdwenen. Het jong kan de kop al wat langer oprichten en de ogen kunnen gedurende langere perioden tot een spleetje worden geopend. De pupil lijkt zwart, maar is lichtblauw van kleur. Bij naderend gevaar kan het jong tongklikken laten horen. (het jong slikt als het ware de tong in) Dit geluid wordt afgewisseld met combinaties van blazen en sissen, waarbij de snavel licht geopend is.
Halverwege de tweede week begint het jong zich op het loopbeen te verplaatsen in het nest. Het jong steunt daarbij op de vleugelstompjes, die nog erg kort zijn. Kruipt het jong te ver weg van het nest, dan zal vrouw kerkuil het jong weer door middel van haar snavel beetpakken en weer terugzetten in het nest. We zien dit vooral bij lage temperaturen, zodat het jong niet te snel afkoelt.
Voortplantingsstrategie van de kerkuil
De kerkuil heeft een extreme strategie. Vrouw kerkuil probeert zoveel mogelijk eieren te leggen. Een toename van het voedselaanbod (muizen) leidt niet tot een toename van de ei kwaliteit, maar tot een toename van het aantal eieren. Per ei wordt een minimale hoeveelheid van voedingsstoffen geïnvesteerd, om de maximalisatie van het aantal eieren mogelijk te maken.
Nadeel
Een groot nadeel van deze strategie is dat, wanneer het voedselaanbod toch lager uitpakt dan te verwachten was het aantal jongen moet worden teruggedrongen. Doordat de kerkuilen jongen hebben die sterk in leeftijd verschillen, zijn de jongste jongen hier het slachtoffer van.
Een ander nadeel is dat er een grotere kans bestaat dat de combinatie van voedingsstoffen in het ei toch net te slecht uitpakt en het embryo in het ei sterft.
Hoe verder
We zien dat de prooiaanvoer te wensen overlaat, niet omdat man kerkuil zijn best niet doet, maar de oorzaak is waarschijnlijk dat er gewoon minder muizen in de omgeving van de nestkast zijn. Zie het vorige blog K3. We zullen ons erop moeten voorbereiden dat niet alle kuikens het gaan overleven als de prooiaanvoer niet verbeterd.
Foto André Eijkenaar
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
