Het moment dat alle Dongenaren het ouderlijk huis verlaten is niet ver meer. Wat er daarna gebeurt onttrekt zich helaas aan het oog van de camera. Dankzij het ringwerk is er echter toch veel bekend geworden over het het wel en wee van uitgevlogen jongen. Dat verhaal begint helaas dramatisch.
Doe ik het of doe ik het niet?
Van de vier jonge steenuilen die het uitvliegen, halen er drie het eerstvolgende voorjaar niet. De eerste weken na het uitvliegen eisen direct een forse tol. Tal van gevaren liggen op de loer: gepakt worden door de erfhond of -kat, verdrinken in een drinkbak voor schapen of paarden, slachtoffer worden van een op prooi beluste marter, sperwer of bosuil en uiteraard is er een kans door een voorbijrazende auto geraakt te worden. Als het vervolgens tegenzit vanwege een strenge winter met veel sneeuw, leggen de dieren die niet in voldoende conditie zijn als eerste het loodje. Een echte afvalrace dus.
Toch genoeg
Analyse van de overleving van alle geringde steenuilen laat echter zien dat dat ene jong dat het wel redt, voldoende is om de populatie in stand te houden. Mits de sterfte onder de ouders binnen de perken blijft. Een groot deel van de 'survivors' zal het eerstvolgende broedseizoen een plek voor zichzelf weten te bemachtigen, meestal door een vrijgevallen plek in een reeds bestaand territorium op te vullen. Een deel zal daar pas een jaar later voor het eerst in slagen. Zij vormen de groep zogenaamde 'floaters'. Deze ongepaarde vogels zwerven rond en wachten tot er ergens een plek vrijkomt. Een heel mooi voorbeeld zagen we in Winterswijk: in slechts enkele dagen had er zich een nieuw vrouwtje gemeld.
De gelukkigen
De jongen die het wel redden zwermen doorgaans niet heel ver weg. Analyse van de afstand die teruggevangen jongen hadden afgelegd van hun geboorteplek naar hun eerste broedplek (geboortedispersie) laat zien dat de vrouwtjes doorgaans wat verder weg trekken dan mannetjes. Toch vinden zij het gemiddeld wel prima als ze een kilometer of 10 verderop een nieuwe stek vinden. Een deel vestigt zich nog dichterbij (soms niet verder dan het erf van de buren), terwijl een handjevol 'wereldreizigers' 20 of 30 kilometer aflegt alvorens domicilie te kiezen.
De Dongenaren
Zoals gezegd zijn de Dongenaren in het stadium gekomen dat ze de veilige kast gaan verlaten. Het eerste jong deed dat al op 1 juni, 31 dagen oud. Dat is vrij vroeg, maar hij/zij deed het dan ook niet vrijwillig. Hopelijk zijn de twee andere zo verstandig nog even te blijven totdat ze de vliegkunst wat meer machtig zijn. Het is met name de eerste week die zijn tol eist en dan is goed kunnen vliegen absoluut een pré. Het is overigens grappig het verschil tussen beide jongen te zien op het moment dat ze de tak voor de kast tot eerstvolgende uitdaging bestempelen. Terwijl de een minutenlang zijn kansen om de sprong te halen inschat, wipt de ander in een oogwenk over. De kat-uit-de-boomkijker versus de durfal.
Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten.
Bezoek de website van STONE
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
