Het aantal ooievaars in Nederland is sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw toegenomen, tot een kleine 1200 broedparen. Maar nu gaan er geluiden op dat deze toename van ooievaars een nadelig effect heeft op de stand van de weidevogels. Graag leg ik (namens STORK) uit waarom dit een misverstand is.
Veel mensen denken dat ooievaars nogal wat kuikens van weidevogels eten. Maar uit onderzoek van braakballen van ooievaars blijkt dat ze veel regenwormen, kevers en emelten eten en daarnaast ook muizen en een enkele keer een mol. Dit wordt bevestigd door de vele beelden van webcams bij ooievaarsnesten, die we tegenwoordig hebben. Behalve muizen, kikkers en mollen worden er niet vaak grotere prooien aan de jongen op het nest gevoerd.
Onderzoek weidevogelnesten
Daarnaast is er geen wetenschappelijk onderzoek bekend waaruit blijkt dat de ooievaar een predator (rover) is van (weide)vogels. Dit beeld wordt bevestigd door een onderzoek in NW Overijssel, waar ongeveer 1000 weidevogelnesten met camera’s zijn gevolgd. Het onderzoek vond plaats in weidevogelgebieden waar ook ooievaars broeden en voedsel zoeken. Geen enkele keer bleek een ooievaar daar een weidevogelnest leeg te roven of werd een jonge weidevogel naar een ooievaarsnest bracht. Ook uitgebreid onderzoek in Polen, waar veel ooievaars in weidegebieden leven, blijkt niet dat ooievaars (jonge) weidevogels als prooi kiezen.
Geen jager
Dat is ook goed te verklaren; een ooievaar is geen echte jager, hij stapt gewoonlijk rustig door het grasland en pakt wat er voor zijn snavel komt. Snelle, vluchtende prooien als jonge weidevogels ontkomen makkelijk, zij zijn veel sneller dan deze voedselzoeker. Ooit een ooievaar door de wei of een hooiland zien rennen? Ze lopen er wel, maar vaak achter de tractor aan om dieren die bij het maaien geraakt zijn te pakken.
Ooievaar is weidevogel
Kortom, het is een groot misverstand dat ooievaars een belangrijke reden zijn voor de achteruitgang van de weidevogels. Laten we gewoon genieten van deze prachtige vogel, die weer steeds meer te zien is in Nederland. Wist u trouwens dat de ooievaar zelf ook als een weidevogel wordt beschouwd?
Achteruitgang weidevogels
Waarom de weidevogels dan wel heel snel achteruitgaan is een ander verhaal. Al decennia lang zijn de Nederlandse melkveeweiden open en groen. Deze leefomgeving veranderde echter enorm vanwege de intensivering van de landbouw, waardoor het voedselweb in de bodem ook enorm veranderde. Het bodemleven in de weidegebieden nam dramatisch af. Kijk maar naar de afbeelding. De aantallen weidevogels daalden vervolgens ook sterk, doordat het steeds moeilijker werd, voor met name de kuikens, om voldoende voedsel te vinden.
STORK, de Engelse naam voor een echte Nederlandse vogel: de ooievaar. STORK is een vrijwilligersorganisatie, die zich belangeloos inzet voor de ooievaars in Nederland.
In de jaren zestig waren de ooievaar in Nederland vrijwel uitgestorven, door het gebruik van zware pesticiden zoals DDT. Om de ooievaar te laten terugkeren, hebben vele vrijwilligers en Vogelbescherming Nederland zich sinds 1969 flink ingezet. Het doel was de terugkeer van de ooievaar als broedvogel in Nederland. Dat lukt. Met de ooievaars lijkt het nu goed te gaan. Het aantal broedparen neemt weer toe.
Bezoek de website van STORK
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
