Niet uitgevlogen eieren

Pascal Stroeken, STONE | vrijdag 2 juli 2021 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 538x

In mijn vorige blog beschreef ik de resultaten van ons steenuilenonderzoek rond Winterswijk. In dit blog zoom ik wat verder in op het lot van de eieren. Wat kwam er dit jaar van al die gelegde eieren terecht, hoeveel eieren leverden uiteindelijk uitgevlogen jongen op? En, wat is de oorzaak van het niet uitkomen van eieren?

Het rendement van gelegde eieren: het eisucces

Het eisucces is het percentage van alle gelegde eieren dat een uitgevlogen jong heeft opgeleverd. Het is een alternatieve manier om het broedsucces uit te drukken, omdat het een goede indruk geeft van de input (aantal eieren) en de output (uitgevlogen jongen). Je kunt als steenuilen immers wel veel eieren leggen, zoals in 2021, maar wat levert het onder de streep op?

Het langjarig gemiddelde eisucces over de periode 1986-2020 bedraagt 57% (3.251 uitgevlogen jongen uit 5.695 gelegde eieren). Vorig jaar, 2020, scoorde met 60% wat hoger. Een topper was 2014 met een eisucces van 63%.

Dit jaar lag het rendement een stuk lager, op slechts 51%. Dat is uiteraard een direct gevolg van het relatief groot aandeel mislukte nesten, waar geen enkel jong uitvloog (zie blog van 28 juni).

Het lot van een ei

Het gelukkigste ei is een ei dat een gezond jong oplevert dat uitvliegt. Maar er zijn ook minder fortuinlijke eieren, die niet uitkomen. Of eieren waar wel een jong uitkruipt, maar dat de eindstreep tot het uitvliegmoment niet haalt. En er zijn eieren die domweg ‘verdwijnen’.

Aan de hand van de 122 legsels in 2021 waarover we voldoende informatie hebben kan ik het lot van de eieren schetsen. In die 122 nesten werden 530 eieren gelegd.

                               530 eieren

                                    ↓

        74 eieren niet uit (14% van de gelegde eieren)

                                    ↓

                 112 eieren ‘verdwenen’ (21%)

                                    ↓

                 344 jongen (maximaal) (65%)

                                    ↓

                          5 jongen dood

                                    ↓

                  69 jongen ‘verdwenen’

                                    ↓

                   270 jongen uitgevlogen

Niet-uitgekomen eieren spreken voor zich. Meestal gaat het om een of enkele eieren uit een nest, waarvan de overige eieren wel zijn uitgekomen. In enkele gevallen - dit jaar bij acht van de 122 nesten - is het complete legsel niet uitgekomen, zoals bij het BdL-nest.

Verdwenen eieren? In veel gevallen zal het gaan om eieren die wel zijn uitgekomen, maar waarvan de jongen zijn gestorven (en in de magen van de brussen verdwenen) voordat we ze als uitgekomen jong hebben aangetroffen. In enkele gevallen kan het gaan om niet-uitgekomen eieren die gesneuveld zijn en/of door vrouw uil is opgegeten, zoals we op webcambeelden in het verleden wel eens hebben gezien. In enkele nesten was vermoedelijk sprake van predatie, waarbij de eieren door een roofdier (marter, eekhoorn) zijn weggehaald.

Van de 344 jongen die we maximaal hebben aangetroffen, vonden we er vijf bij een later bezoek dood in het nest en 69 bleken ‘verdwenen’. Die verdwenen jongen zullen meestal hetzelfde lot hebben gehad als die meeste verdwenen eieren die ik hiervoor beschreef: gestorven en opgepeuzeld door de brussen.

Ei onderzoek

Van de 74 niet-uitgekomen eieren hebben we de meeste kunnen verzamelen om te onderzoeken. Wat we graag te weten komen: wanneer is het ei mislukt? Was het waarschijnlijk onbevrucht, of was er sprake van embryonale ontwikkeling en op welk moment is het embryo gestorven? Vertoonde het embryo gebreken? Allemaal interessante vragen.

Een deel van de eieren zal geen informatie opleveren omdat de inhoud ervan is gaan rotten … Ei-onderzoek is dan ook geen taakje voor lieden met een overgevoelig reukorgaan of zwakke maag!

Semi-live te volgen op de radio

Zaterdag 3 juli gaan we de niet-uitgekomen eieren onderzoeken, waaronder uiteraard de drie  Beleef-de-Lente-eieren. Vanzelfsprekend zullen we de resultaten in een blog beschrijven.

Maar u kunt het ook semi-live volgen! Reporter Merlijn Schneiders van Vroege Vogels-radio kijkt (en ruikt!) namelijk belangstellend over onze schouders mee. Jammer dat er geen geur-radio bestaat. Maar het enthousiasme van Merlijn kennende, zal ze vast in geuren (!) en kleuren een goede impressie geven van dit interessante maar ook best viezige klusje. We laten nog weten wanneer het item wordt uitgezonden.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over