Muis. De Bruine Motor.*

Pascal Stroeken, STONE | maandag 20 april 2020 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 836x

Relatie tussen het gemiddeld aantal uitgevlogen jongen per nest en de hoeveelheid muizen als prooirest per jaar (muizenindex). Elke stip staat voor een jaar uit de periode 1998-2019.

In het wekelijkse zondagblog van collega Ronald krijgt u een mooi overzicht gepresenteerd van de menukeuze van steenuilen in de voorafgaande week. Tot nu toe staan er nog maar weinig muizen op het menu. Of dit een voorteken is van een muizenarm jaar, kunnen we nog niet zeggen. Dat zal de tijd ons leren.

Afgelopen winter waren de verwachtingen in elk geval hoog gespannen. Met een rijke oogst van eikels en beukennootjes in het najaar - een goed mastjaar - en een zachte winter, waren de (overlevings)omstandigheden voor de bosmuis buitengewoon gunstig.

Ook voor de graslandbewonende veldmuis, naast de bosmuis de andere favoriete muis op het steenuilenmenu, stonden alle seinen (lange tijd) op groen. Letterlijk. Want de zachte winter zorgde voor constant groene graslanden en in boerenkring werd al weer gesproken over een veldmuisplaag. De nawinter was echter erg nat en mogelijk zijn veel veldmuizen in de kletsnatte weilanden verzopen. Inmiddels is het juist al weer wekenlang aanhoudend droog en lijkt de grasgroei te zijn vertraagd. Wellicht ook niet heel gunstig voor veldmuizen. We zullen het moeten afwachten.

Veel muizen, goede broedprestaties

Hoewel steenuilen dus een gevarieerde voedselkeuze hebben, spelen (bos- en veld-) muizen als voedzame hap een prominente rol in de broedprestaties. Jaren met een groot aanbod aan muizen zien we dan ook duidelijk terug in onze statistieken. Veel muizen betekent doorgaans grotere legsels, meer uitgevlogen jongen en jongen met een hogere conditie (hoger gewicht rond het verlaten van het nest). In dit blog presenteer ik twee grafieken op basis van ons onderzoek rond Winterswijk die dat fraai laten zien.

Meer muizen, meer uitgevlogen jongen

De bovenste grafiek geeft over de periode 1998-2019 de relatie weer tussen het gemiddeld aantal uitgevlogen jongen per succesvol nest en de muizenindex per jaar. De muizenindex is een gestandaardiseerde maat die het aantal muizenprooiresten tijdens de nestcontroles weerspiegelt, waardoor we jaren met elkaar kunnen vergelijken. Een jaar met een hoge muizenindex is een jaar dat er veel muizenprooien in de nesten lagen, een teken van een goed aanbod aan muizen.

Gemiddeld over alle jaren vliegen er per succesvol nest 3,1 jongen uit. We zien in die eerste grafiek dat jaren met meer dan gemiddeld 3,1 jong per nest samenvallen met jaren waarin we veel muizen als prooirest vinden (hoge muizenindex). Bovengemiddeld veel muizen levert dus bovengemiddeld veel uitgevlogen jongen op. Vooral 2014 en 2019 springen er bovenuit.

Meer muizen, hogere conditie

In de tweede grafiek, onderaan dit blog, ziet u het verband tussen de conditie van de steenuilenjongen (uitgedrukt als de conditie-index, afgeleid van het gewicht) en, wederom, de muizenindex. De langjarig gemiddelde conditie-index is precies 1,0. Ook hier zien we dat in jaren met veel muizen, de conditie van de jongen gemiddeld genomen hoger was. En weer zien we de zeer muizenrijke jaren 2014 en 2019 pieken.

Muis. De Bruine Motor.

We kunnen dus gerust stellen dat ook voor steenuilen met hun brede voedselkeuze, een groot aanbod aan muizen gunstig uitpakt voor de broedprestaties. Natuurlijk zijn kleinere prooien, zoals rupsen, larven en met name meikevers, onmisbaar op het steenuilenmenu. Maar om bovengemiddeld te presteren moeten steenuilen het van muizen hebben.

*De titel van dit blog is geïnspireerd op de reclamecampagne uit de jaren tachtig van de vorige eeuw om melk onder jongeren te promoten (Melk. De Witte Motor.)

Relatie tussen de gemiddelde conditie van de nestjongen en de hoeveelheid muizen als prooirest per jaar (muizenindex). Elke stip staat voor een jaar uit de periode 1998-2019.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over