Mag het ietsje meer mos zijn?

Peter de Vries, NIOO | zondag 10 maart 2019 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1205x

Het kan verkeren... Bovenstaande vraag kwam de afgelopen week langs en tegelijkertijd kwam er uit een onderzoeksgebied in Engeland het bericht dat daar al compleet afgebouwde nesten waren gevonden. Nu blijkt dat in Engeland alles (op koolmees-gebied dan) iets voor loopt op het broedseizoen in Nederland. Al deze berichtjes geven wel aan dat het hoog tijd is eens wat aandacht te schenken aan de nestbouw. En dus bij deze!

Bij de koolmees zoekt het vrouwtje de nestlocatie uit en bouwt het nest. Het mannetje helpt haar wel af en toe, maar niet meer dan dat. Een koolmeesnest ziet er altijd ongeveer hetzelfde uit: de onderste laag bestaat uit mos, dan volgen twijgjes en kleine takjes en vervolgens wordt de nestkom door het vrouwtje bekleed met haren. Veren worden weinig gebruikt; pimpelmezen daarentegen, gebruiken juist weer veel veren in hun nestjes. De periode dat het vrouwtje een compleet nest bouwt kan sterk variëren: soms duurt de nestbouw meerdere dagen (tot wel een week), maar het komt ook voor dat een nest in twee of drie dagen compleet af is. Mijn indruk is dat de nestbouwduur sterk afhankelijk is van het weer; bij koud en regenachtig weer is er weinig stimulans tot nestbouw. Is het echter prachtig voorjaarsweer dan krijgen de vrouwtjes de kriebels en timmeren ze in no-time een compleet nest in elkaar.

Uit studies blijkt dat de kwaliteit van het nest medebepalend is voor het broedsucces. De hoeveelheid mos is bijvoorbeeld negatief gecorreleerd met de legselgrootte; hoe minder mos, hoe minder eitjes. Wanneer er relatief gezien meer stokjes en veren in een nest aanwezig zijn, hebben de jongen een minder goede conditie. Ook de locatie waar het nest uiteindelijk komt is van belang. Bij een nest in een natuurlijk holte is het belangrijk dat de ingang lang en smal is. Dat voorkomt dat boommarters en spechten makkelijk bij de jongen kunnen komen.

Nog even een vraag beantwoorden die ik deze week ontving. Hoe werkt het nu bij de buidelmees? De buidelmees is geen echte mees, maar lijkt er wel sterk op – zie buidelmees. Bij de buidelmees maakt het mannetje meerdere nesten en kiest het vrouwtje het -in haar ogen- meest geschikte nest uit. Pas als het vrouwtje gekozen heeft wordt het nest afgebouwd.

Zo zie je maar weer, het nest van een koolmees en het bouwen ervan lijkt zo eenvoudig en simpel, maar het tegendeel is waar. De locatie van het nest en hoe het vrouwtje het nest maakt is écht belangrijk. Houd dit maar in je achterhoofd wanneer straks onze Beleef de Lente koolmees-vrouw met haar nest aan de slag gaat!

Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) doet fundamenteel en strategisch ecologisch onderzoek. Met meer dan 300 onderzoekers en studenten is het NIOO één van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). De NIOO-ers bestuderen organismen, populaties, levensgemeenschappen en ecosystemen. Samen onderzoeken ze de volle breedte van planten-, dier- en microbiële ecologie, zowel op het land als in het water. Bezoek de website van NIOO

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over