Links en rechts

Pascal Stroeken, STONE | donderdag 6 juni 2019 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1044x

We krijgen regelmatig de vraag: is het ringen van steenuilen nog wel zinvol, het is nu onderhand toch wel bekend dat steenuilen geen wereldreizigers zijn. Kortom, wat is de meerwaarde van ringen?

Het klopt dat we (uit ringonderzoek) intussen wel de algemene patronen kennen. Zo weten we inderdaad dat steenuilen over het algemeen een korte zogeheten dispersieafstand hebben: jongen vestigen zich meestal hooguit binnen enkele kilometers van hun geboorteplek. Ook is het geen verrassing meer dat man en vrouw doorgaans een paar voor het leven vormen.

Vitaliteit populatie

Ringonderzoek aan steenuilen heeft dan ook niet (meer) primair tot doel om zulke algemene patronen over dispersie en partnertrouw te bestuderen, maar juist om het functioneren en de vitaliteit van populaties te onderzoeken.

Uit terugmeldingen van geringde uilen krijgen we inzicht in de populatiedynamiek. Denk hierbij aan vragen als: waar vestigen de uilen zich, vindt er - de noodzakelijke - uitwisseling plaats tussen populaties, en wordt de plek van een weggevallen steenuil snel weer ingenomen door een nieuwe. Bovenal verschaft ringonderzoek waardevolle informatie over de overleving en sterfte.

Hoe vitaal een populatie is kunnen we vervolgens bepalen uit twee belangrijke processen: de balans tussen het voortplantingssucces (reproductie) enerzijds en de overleving anderzijds. Een populatie waar structureel meer sterfte optreedt dan er jaarlijks aan nieuwe aanwas bijkomt, is immers gedoemd te krimpen. Zeker als er geen uitwisseling plaatsvindt met andere populaties. 

Om populaties te bestuderen is het daarom zinvol onderzoek te doen naar de reproductie en de overleving/sterfte. Hiervoor gaan er jaarlijks vele vrijwilligers op pad om nesten te monitoren en gegevens te verzamelen over de legselgrootte, het aantal uitgevlogen jongen en de conditie van de jongen, maar ook om prooien te tellen, de ringen van volwassen uilen af te lezen en jongen te ringen.  

Veranderend leefgebied

Net als veel andere (vogel)soorten van het platteland hebben steenuilen te maken met een sterk en vaak in negatieve zin veranderend leefgebied. Weten steenuilen zich hier goed staande te houden? Een antwoord op die vraag kunnen we alleen krijgen uit gedegen onderzoek. Door het volgen van ontwikkelingen in de populatie, om zodoende tijdig negatieve trends te kunnen signaleren en niet te wachten tot we op een dag vaststellen dat er nog maar weinig steenuilen zijn. Dit wordt ook wel aangeduid als early warning. Het doel hiervan is om de achtergronden van veranderingen in vogelpopulaties beter te begrijpen, om uiteindelijk tijdig te kunnen ingrijpen. Lees meer hierover op de website van Sovon Vogelonderzoek.

Zeker voor vogels als de steenuil, die als 'kwetsbaar' op de Nederlandse Rode Lijst van vogels staat, is het belangrijk een vinger aan de pols te houden. Daarvoor kunnen we dus niet volstaan met onderzoeksgegevens uit het verleden, maar is het zinvol om de populatie ook nu en in de toekomst te blijven volgen, onder meer door ringonderzoek.

Heeft u belangstelling voor meer informatie over ringonderzoek aan steenuilen en andere vogelsoorten? Struin dan eens door de Vogeltrekatlas van het Vogeltrekstation: www.vogeltrekatlas.nl (beste resultaat in de browser Chrome).

O ja, sinds gisteren kunnen we het tweetal ook zonder blik op de linker- of rechterpoot uit elkaar houden. De ene (linkspoot) ruikt na zijn (of haar?!) eerste douchebuurt immers weer okselfris!

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over