Krijsen, snurken, snorren en blazen

Jasja Dekker | maandag 24 maart 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 61x

In goede jaren broedt er een kerkuilpaar op zo’n 300 meter van mijn slaapkamerraam. De territorium- en contactgeluiden die ik dan hoor, roepen bij mij hetzelfde gevoel van aankomende lente als voor een ander de eerste grutto of tjiftjaf. Maar mooi zijn de geluiden van kerkuilen niet te noemen. Dat komt wellicht doordat het geluid wat schor is: weinig klank en veel 'noise'. Heel anders dan de muzikale bosuil of de subtiele ransuil. Luister maar eens naar de opnamen op het soortprofiel kerkuil op de site van de Vogelbescherming.

Luid

En het kan er luid aan toe gaan. Vooral wanneer ze in de kast roepen. Dat kan schrikken zijn, als u net zoals ik Beleef de Lente aanzet terwijl u een boek leest, de afwas doet of een puzzel maakt, en het geluid lekker hard zet zodat u niks mist. Die knalharde roepen hebben afgelopen maand zelfs geleid tot het uitvallen van laptopspeakers. Ik lees op luidruchtige nachten, zoals die van vannacht, nog wel eens varianten op “Hierom nooit het geluid op zijn hardst zetten :-)” en "Ik kreeg de schrik van mijn leven toen ik het geluid aandeed ;)" in de kerkuilchat. 

Zeventien varianten

Voor de goede luisteraar zijn er verschillende varianten te behoren. Wetenschappers benoemen er maar liefst 17. Ik kan niet zeggen dat ik die zelf allemaal al kan onderscheiden, en ik zal ze hier ook niet allemaal bespreken.  

De bekendste zijn misschien wat Johan de Jong in zijn boek "De kerkuil" de 'IJselijke kreten' noemt. Een groep hoge, schorre gillen van verschillende lengte en volume. Een langere in volume toenemende roep om het territorium aan te merken. De baltsroep is een wat kortere baltsroep, en de vrouwen antwoorden daarop met een kortere, zachtere schreeuw. En bij confrontaties, zoals we die in de schuur tussen de man of vrouw en de floaters zien, is een nog kortere explosieve roep te horen.

Als een vrouw eenmaal broedt, en ze honger heeft, laat ze met een korte schreeuw laat weten dat er muizen moeten komen. En wanneer er jongen zijn, zoeken de mannen meestal een rustiger slaapplek op. Dan zullen we wellicht horen dat de man bij het verlaten van die slaapplek een keer roept (wellicht “ik ben er nog!”?).

Spinnen en zoemen

Bij de balts zijn er ook subtielere geluiden te horen. De kortere roepjes de dieren wordt in de literatuur knappen, spinnen, snurken of zoemen genoemd. Al die termen doen het allemaal geen recht. Maar kijk een tijdje naar de man en vrouw in de kast en je weet wat voor geluid er bedoeld wordt. Afgelopen nacht werd er door de vrouw weer flink gespind, of gesnurkt. 

Sissen en blazen

Tot slot wordt er ook gesist. Dit geluid wordt wel vergeleken met het geluid van de stomer van een espressomachine. Dat doen zowel grotere nestjongen als volwassen dieren. Het wordt gebruikt voor het afschrikken van predatoren. Dit geluid horen we ook als we in bij de winterschoonmaak een volwassen uil in de kast aantreffen. 

Bij de kuikens speelt geluid trouwens in de vroege én de late nestfase een grote rol bij de verdeling van de prooien. Daarover meer in een volgende blog.

Luisteren

Een geluidsopname zegt meer dan duizend woorden. Het is leuk om de kerkuilen via de camera te volgen en te leren hoe bepaalde geluiden bij bepaald gedrag horen. Als dat naar meer smaakt, vindt U op de website van the Sound Approach mooie (maar Engelse) opnamen met duiding, van kerkuilgeluiden uit heel Europa. Inclusief uit onze eigen Weerribben. 

Fryslan boppe!

Tot slot mooi nieuws: de Kerkuilenwerkgroep kreeg uit Friesland de eerste melding van een ei. Tijdens de broedfase worden kasten niet bezocht. Maar omdat er ook op deze Friese locatie een permanente nestcamera hangt, kon gemeld worden dat op 14 maart een ei is gelegd. Het eerste die bij ons gemeld is dit seizoen. Dat er maar velen mogen volgen!

Enkele subtielere geluidjes.

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over