Als je even tijd hebt tenminste...
De balts, het grote lange voorspel van vogels voordat er eieren komen, is begonnen. Maar er is ook veel onrust, door andere slechtvalken in de buurt. De slechtvalken hebben het druk.
Baltsgesprek
Man en vrouw slechtvalk van de Mortel verblijven hier al jaren, het hele jaar door, en kennen elkaar heel goed. Beiden zijn ongeringd. En ze lijken veel op elkaar, maar de vrouw is veel forser.
Man
Het mannetje zit vanaf januari, zodra de dagen lengen, steeds meer vol testosteron. De hormonen zetten hem aan tot activiteiten die het vrouwtje in de stemming moeten brengen. Hij maakt mooie vluchten, brengt haar kleine prooitjes en werkt aan de nestkom in de kast, het middelpunt van hun territorium.
Vrouw
De hormonen van het vrouwtje die haar rijp maken om eieren te leggen, komen los door het gedrag van het mannetje. Zij gaat zich verder binden met haar kast. Ze schraapt ook regelmatig in de nestkuil en onderzoekt soms alle hoeken.
Baltsgesprekken
Ze houden gesprekken bij de nestkuil met buigingen naar elkaar. Ze buigen hun kop laag en snavels iets opzij, soms snavelen ze zelfs.
Paringen
Er vinden meestal wekenlang vele paringen per dag plaats. We zien het niet altijd op de cams, ze gaan niet altijd pontificaal in beeld zitten.
Onrust in het territorium
In deze tijd zijn er ook altijd andere slechtvalken die zin hebben om zich voort te planten. Die willen ook zo’n mooie nestplek. Dit kan, als het serieus wordt, tot gevechten lijden. We zien aan het gedrag van de slechtvalken dat er concurrenten zijn, ze staan dan te schelden en zetten soms hun gewicht van de ene op de andere poot, ze stampvoeten als het ware.
Meestal niet direct in beeld
Meestal zien we de vreemden niet in beeld, dat is ook maar goed, dan houden ze ze flink op afstand. Ze kunnen ze op duizenden meters afstand, hoog in de lucht zien aankomen.
Er zijn de afgelopen weken weleens anderen gezien. Rond kerst en in januari zat er zelfs een heel brutale volwassen vrouwelijke slechtvalk met een S op de pootring regelmatig te slapen in de kast. Ook werd er op dak een vrouwelijke slechtvalk met een oranje pootring waargenomen.
Samenwerking
Dit paar slechtvalken kent elkaar goed en zullen samen hun territorium verdedigen: de toren met de nestkast als middelpunt, en de omgeving van zo’n 3 km eromheen.
Als het echt serieus wordt, dan vecht de man alleen tegen andere mannen en de vrouw alleen tegen vrouwen. De verbinding met het territorium is het belangrijkst. Overleven en voortplanten. Indien een partner wordt verslagen, accepteert de achterblijver de winnaar meestal.
In onderstaand filmpje zien we V, vrouw slechtvalk, boos bij de kast en daarna op dak. Ze staat te schelden en te stampvoeten, verplaatst haar gewicht van de ene naar de andere poot. Dat is lichaamstaal, het betekent dreiging: 'Wegwezen hier of ik pak je!', zoiets. Ze hebben het er maar druk mee.
Zie ook filmpje Onrust. Daar zien we geen baltsgesprek, het is een scheldpartij naar een slechtvalk in de lucht en demonstratief tonen: Deze kast is van ons!
Balts en territoriumverdediging lopen door elkaar heen. Hopelijk kunnen ze dit seizoen weer een mooi broedsel gaan grootbrengen.
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
