Hoe gaat het verder?

Ronald van Harxen, STONE | zondag 2 mei 2021 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 582x

Teleurstelling

De meesten van u zullen het ondertussen wel hebben zien aankomen afgaande op de berichtjes in de chat. Het eerste ei werd immers al op 25 maart gelegd en had vorig weekend zullen uitkomen. Het is iets wat we elk jaar zien bij een klein deel van de nesten die we controleren: een heel legsel dat niet uitkomt. Soms treft het een nest zelfs  meerdere jaren achtereen. Hoe vervelend ook, het hoort bij de tegenslag in een steenuilenleven. Heel bijzonder is het niet, al hebben we het dan bij Beleef de Lente niet eerder meegemaakt. Jammer is het zeker; we hadden het veel liever anders gezien.

Hoe gaat het verder nu?

Voorlopig zal er niet veel veranderen. Het vrouwtje blijft nog wel even broeden, zo verwachten we. Hoe lang is lastig te zeggen. Van andere plekken weten we dat het best wel een tijd kan duren voor ze er de brui aan geeft. In een nest dat we op 28 april 2018 voor de eerste keer controleerden, zat het vrouwtje op 16 juni nog op eieren, 49 dagen later. Pas toen we op 30 juni terugkwamen, bleek ze het wel gezien te hebben. Ervan uitgaande dat ze al even zat te broeden toen wij het nest voor de eerste keer bezochten en dat ze er ergens tussen 16 en 30 juni mee stopte, zou ze er zo maar eens tussen de 60 en 70 dagen mee druk kunnen zijn geweest. Waarschijnlijk zal het dan ook nog wel even duren voor we tegen een leeg nest aankijken. Maar misschien duurt het hier (veel) korter.

Waarom komen ze niet uit?

Uiteraard is de vraag waarom de eieren niet uitkomen. Het antwoord is echter niet eenduidig te geven. Daavoor moeten de eieren in een laboratorium onderzocht worden. Die mogelijkheid hebben we niet. Wat we wel kunnen, is kijken of de eieren bevrucht zijn, of er zich een embryo heeft ontwikkeld. In dat geval ligt de oorzaak in problemen met de groei. Vaak ligt daar een tekort aan bepaalde voedingsstoffen aan ten grondslag, met name eiwitten. We hebben er in dit geval echter geen enkele aanleiding voor dat te veronderstellen.

In het geval de eieren niet bevrucht zijn, is de vraag natuurlijk wat daarvan de oorzaak is. Andere jaren waren ze immers wel bevrucht. Ook daar zijn weer vele mogelijke oorzaken voor aan te wijzen. Eén oorzaak zou kunnen liggen in de leeftijd van het mannetje. Van kerkuilen is bekend dat de kwaliteit van het sperma afneemt met het vorderen van de leeftijd van het mannetje. We weten niet precies hoe oud het BdL-mannetje is, maar hij is geringd in het najaar 2016. Dit is dus minstens zijn 6e broedseizoen. De plek zelf is echter met zekerheid al sinds 2013 bezet, mogelijk zelfs nog eerder. Als dat toen hetzelfde mannetje was als nu, zou hij dus zomaar drie jaar ouder kunnen zijn. Dan zou hij de respectabele leeftijd hebben van 9 jaar (of nog ouder). Of dat een leeftijd is waarop bij steenuilen de vruchtbaarheid al is verminderd, is niet bekend, maar een jonkie is hij beslist niet meer.

Niet ingrijpen

Soms hoor je wel eens dat mensen de eieren onder een broedende vogel vandaan halen omdat ze bang zijn dat die zich doodbroedt. Mogelijk dat het bij kippen en voilierevogels voorkomt, van in het wild levende vogels kennen we het niet en is het ook niet aannemelijk. We laten de zaken dan ook gaan zoals ze gaan. Op een gegeven moment zal ze voor geld (lees vrijheid en eten) kiezen en de eieren laten voor wat ze zijn. Waarschijnlijk zal het moment ook afhangen van hoe lang het mannetje zich wil inspannen om voer voor twee aan te slepen. In een ander nest zagen we dat het mannetje er bij het vervolglegsel er domweg geen zin meer in had. Hij bracht geen enkele prooi op het nest. Het vrouwtje verliet steeds vaker en gedurende langere tijd de eieren, totdat ze het na 25 dagen broeden helemaal voor gezien hield.

Wel onderzoeken

Wat we wel doen is nadat het vrouwtje gestopt is met broeden de eieren weghalen om ze te onderzoeken. Zijn ze inderdaad onbevrucht of hebben er zich toch embryo's ontwikkeld? En zo ja, vertonen die afwijkingen en op welke leeftijd zijn ze gestorven? Daarmee hopen we dan een tipje van de sluier te kunnen oplichten. Voordat we de eieren uit het nest halen, moet het vrouwtje zoals gezegd eerst zijn gestopt met broeden. We zullen dus waarschijnlijk nog even geduld moeten hebben voor we het eerste stukje van de puzzel kunnen leggen.

Gaan ze het opniew proberen?

Hoewel het nog relatief vroeg in het seizoen is - gisteren troffen we meerdere paartjes die nog met de eileg bezig waren - is de kans dat ze het opnieuw gaan proberen niet heel erg groot. Voordat ze dit legsel in de steek laat en over een tweede gaat 'nadenken' zijn we waarschijnlijk al een flink eind op weg in mei. Dan nog beginnen, betekent dat we pas eind juni kans hebben op jongen. Dat is voor steenuilen wel erg laat. Veel prooisoorten zijn dan qua aantal al over hun hoogtepunt heen. Denk aan meikevers, rupsen, larven en ook regenwormen (als het geen natte zomer wordt). Mogelijk dat een opleving van de muizenstand voor wat perspectief kan zorgen. Het is echter te vroeg daar nu al over te speculeren.

Verhalen uit het veld

Natuurlijk blijven we de komende weken ook verslag doen van wat we in het veld meemaken. Waar mogelijk ook met foto's en fllmpjes. Het belooft een bijzonder seizoen te worden! In het eerstkomende blog van Pascal al de nodige bijzondere dingen. Onder andere met nieuwe info over de BdL-kroost en een sensatioeel record. Meer verklap ik nog niet. Later ook een geillustreerd verslag over de De Blote Buiken Parade 2021. 

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over