Het Heilige der Heiligen

Piet J. van den Hout | maandag 1 april 2019 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 1058x

Die prachtige rode eieren zaten weken geleden nog samen met andere eitjes in het ovarium van moeder de valk, als een trosje druiven aan een wijnstok. Toen waren ze nog zacht en klein. Misschien kwamen ze uit de linker, misschien uit de rechter eierstok. Dat laatste klinkt wel erg triviaal. Maar dat is het niet, want de meeste vogelsoorten hebben alleen aan de linkerzijde een eierstok.

Even naar binnen kijken

Eicellen blijven eicellen als ze niet worden bevrucht. Dat is wél bij alle vogels hetzelfde. Daarom heb ik vandaag een kippenei kapotgeslagen. Van de inhoud heb ik een foto gemaakt, zodat we er samen even naar kunnen kijken. (Heb het daarna wel lekker opgepeuzeld.)
 
Laten we eerst de belangrijkste onderdelen van het ei benoemen. De dooier springt het meest in het oog. Dat is de eicel, de zon van het ei, energiebron voor het embryo. Het is een bal van een paar centimeter doorsnee, met een vliesje eromheen. De doorzichtige glinsterende drab rondom de dooier is het eiwit. De schaal staat niet op de foto, maar daarover kom ik later te spreken.
 

In het gedrang

Er is meer te zien. Zoals het dunne witte draadje linksonder, tegen de dooier aan. Dat is een deel van het zogenoemde hagelsnoer. Dat snoer, dat aan weerszijden van de dooier zit, houdt de dooier op zijn plaats als de vogel het bevruchte ei aan het rollen brengt.
 
Maar hoe wordt dat ei nu bevrucht? Dat gebeurt nadat een rijpe eicel vanuit de eierstok in de eileider afdaalt. Nadat het mannetje succesvol met zijn partner heeft gepaard (de kus van cloaca’s), gaan zijn spermacellen direct omhoog de eileider in. Zwiepend met hun lange staarten verdringen zich honderden miljoenen spermatozoïden op dat ene kronkelpaadje dat hen naar het rijpe ei voert.
 

Eindbestemming

Maar de route naar die eicel gaat niet over rozen. De meeste reizigers sterven onderweg of worden aan de kant gezet. Uiteindelijk bereiken van die honderden miljoenen zaadcellen slechts enkele honderden de eicel. Maar denk niet dat hun missie dan is volbracht. De laatste uitdaging wacht. Ze moeten doordringen tot het Heilige der Heiligen. Daar ligt het boek des levens. En dat privilege is maar voor enkele van hen weggelegd.
 
Je moet maar net de juiste route kennen. Die eicel is een kanjer van een object vergeleken bij die ene ruimte waar de bron van het leven ontspringt. Laten we weer eens naar het ei kijken. Op de dooier (de eicel) zit een melkwit vlekje. Dat is geen vuiltje op de foto, of een ander verdwaald elementje. Dat minuscule vlekje is de celkern; het hoofdkwartier van het ei. In deze verborgen spelonk ligt het draaiboek met daarin de code op basis waarvan nieuw leven wordt geproduceerd: het DNA. Als de spermatozoïden tot deze plaats zijn doorgedrongen, dan pas hebben ze hun doel bereikt.

Eindelijk hebben ze een meevaller. Bij de meeste dieren (ook de mens) wordt maar één enkele spermatozoïde toegelaten (meer dan één is dodelijk voor het embryo). Bij vogels wordt een klein groepje toegelaten (vele tegelijk is dodelijk).
 
Die uitverkoren zullen zich met de eicel verenigen. Dat zal een waterval van celdelingen ontketenen. De cel zal kuiken worden.

Foto van de auteur

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over