Het ei

Ronald van Harxen, STONE | donderdag 27 april 2023 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 317x

Stel je eens voor dat een winterkoning een ei moet uitbroeden ter grootte van een struisvogelei, laat staan dat ze er dat moet uit zien te persen. Omgekeerd (een 100 kilo zware) struisvogel op een ei van een paar gram werkt een beetje op de lachspieren.

Reuzenei

Dat doet me denken aan die keer dat we in een nestkast een min of meer voor steenuilen normaal formaat ei aantroffen en een soort van reuzenei. Beide koud. We snapten er geen jota van. Hoe kon een steenuilenvrouw nu op zo’n ei broeden? Over de vraag hoe ze zo’n ei had kunnen leggen, lieten we onze gedachten maar helemaal niet gaan. We zagen al allerlei gynaecologische ingrepen voor ons die ons de rillingen over de rug deden lopen. De afmetingen van het reuzenei bleken verrassend goed overeen te komen met die van een kippenei. Maar ons kwartje viel nog niet. Dat gebeurde pas toen we een foto van beide eieren naar inmiddels wijlen steenuilenonderzoeker en dierenarts Peter Beersma stuurden. Die wees ons fijntjes op de kleine putjes in het reuzenei. Vier stuks, twee op gelijke afstand boven en twee een paar centimeter daaronder. Zijn conclusie: een kippenei. In het nest gedropt door een steenmarter. Daarmee kwam een eind aan dromen over krantenkoppen die ons onsterfelijk beroemd zouden maken.

Verhouding

Terug naar het onderwerp: de grootte van het ei in relatie tot het formaat van de vogel. Als nuancering op de boven genoemde algemene stelregel, is het zo dat kleine vogels in verhouding tot hun lichaamsgewicht grote eieren leggen dan grote vogels. Zo legt een struisvogel natuurlijk een veel groter ei dan een goudhaantje maar weegt een struisvogelei nog geen 2% van het lichaamsgewicht van een volwassen vrouw, bij een goudhaantje is dat 16% (5 gram, eieren 0,8 gram). Een steenuil zit daar mooi tussenin met circa 7,5% (210 en 16 gram). Vergelijkbaar met een merel (100 gram) die eieren legt van een gram of 7 tot 7,5.

Een ei neemt in gewicht af

Een ander wetenswaardigheidje met betrekking tot eieren is dat een ei gedurende de bebroeding in gewicht afneemt. Zo weegt een vers gelegd steenuilenei een gram of 16. Vlak voor het uitkomen is dat afgenomen tot zo’n 13,5 gram. Een gemiddeld gewichtsverlies van 0,1 gram per dag. Hoe kan dat? Hoe kan er nu gewicht ontsnappen uit iets dat zo gesloten lijkt als een ei? Het antwoord is verrassend simpel. Een zich ontwikkelend embryo produceert net als elk levend wezen afvalstoffen. Voor een belangrijk deel worden deze via de – onder microscoop goed te zien - poreuze eischaal buiten het ei gebracht. Gevolg: gewichtsverlies.

Niet volgens het boekje

Nu we het toch over eieren hebben … sommige steenuilendames houden zich in het geheel niet aan wat ze geacht worden te doen: om de 54 uur een el leggen en beginnen met broeden tussen het laatste en voorlaatste ei. Wat te denken van een steenuilenvrouw in Gendringen die er 74 uur over doet om haar tweede ei te leggen en dan doodleuk een pauze inlast. Het derde ei legt ze pas 10 dagen (ja, u leest het goed, 10 dagen later!). Aanstalten maken om te gaan broeden doet ze pas 7,5 dag na de leg van haar tweede ei. En dan legt ze er gewoon 2,5 dag later nog een ei bij. Veel gekker kan het bijna niet worden.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over