De kerkuilen paren alsof het een lieve lust is. Voor hen is dat een volgende stap en voor ons een mooie ontwikkeling, want de kans op een nest neemt nu toe. Hoe gaat het verder?
Foto André Eijkenaar
Gokje?
Dagelijks zien we man
en vrouw kerkuil paren. Er zijn minstens acht paringen per dag waargenomen. Zo
verstevigen de dieren hun band en zijn ze duidelijk een paar. Ze hebben zin in
het nieuwe broedseizoen. De belangrijkste en meest gestelde vraag op dit moment:
wanneer kunnen we het eerste ei verwachten?
We nodigen u graag uit
om uw voorspelling via de eipol met ons te delen. Voor de winnaar
is er eeuwige roem ‘Winnaar van de kerkuil-eipol-2021’.
Kort paren
Een paring tussen
kerkuilen duurt gemiddeld 50 tot 60 seconden. Kort? Andere uilensoorten trekken
er slechts enkele seconden voor uit.
Op weg naar het
eerste ei
Het vrouwtje bevindt
zich intussen steeds langer in de nestkast. Ze laat geregeld aan het begin van
de avond de bedelroep horen. Met haar geblaas prikkelt ze het mannetje om
muizen te gaan vangen.
Als de man voldoende
muizen brengt, kunnen we de kerkuil-eieren in april of mei verwachten. Dat
moeten dan wel vooral eiwitrijke muizen zijn, zoals veldmuizen of bosmuizen. Dus
liever niet te veel spitsmuizen. Spitsmuizen zijn slechts 10-15 gram en die
helpen de vrouw niet echt om in gewicht toe te nemen, eieren te ontwikkelen en
te gaan leggen.
Vrouw kerkuil is
straks afhankelijk van de man. Hij moet zich dus nu bewijzen dat hij voldoende
prooien kan vinden en vangen om zijn vrouw en kuikens te kunnen onderhouden. De
volgende stap is dat de prooiaanvoer omhooggaat en dat vrouw kerkuil langer in
de kast zal verblijven.
Dat lijkt nu goed te
gaan: het aantal prooioverdrachten van man aan vrouw is aan het toenemen. Hierna
volgt dan steeds een paring. Ons Beleef de Lente-echtpaar doet alles dit
seizoen tot nu volgens het boekje. Dus als de man niet ineens aan het
flierefluiten slaat, kunnen we een nest met een eieren verwachte. Bekijk ook de clip van Ed een-opwindende-nacht
Hoeveel eet de
kerkuil?
In het broedseizoen
eet een volwassen kerkuil per etmaal 70 tot 80 gram. Afhankelijk van de
prooigrootte komt dat overeen met 4 tot 8 muizen. Als het koud is tijdens de
winter heeft de kerkuil meer behoefte aan voedsel: 150-200 gram. Dit zijn 8
woelmuizen of 20 spitsmuizen.
Mannen beschermen hun
vrouwen
Ongeveer twee weken
voordat de kerkuilen het eerste ei leggen en gedurende de eifase blijft het
mannetje vaak bij het vrouwtje in de nestkast. Waarschijnlijk om andere
mannetjes, indien nodig, te verjagen.
Enige dagen voordat
ze het eerste ei legt, verlaat vrouw kerkuil nog slechts zelden de nestkast
voor langere tijd. Het vrouwtje gaat niet meer op jacht, het mannetje zorgt
voor de prooien. Ze eet demuis op, of legt deze op voorraad in de
nestkast. Haar gewicht neemt gestaag toe en komt soms boven de 400 gram. Ze zit
nu vrij vast op het nest, dat bestaat uit elkaar gehaalde braakballen. Als het dan
zover is, legt een vrouw kerkuil gemiddeld vier tot zeven eieren.
Waarom de kerkuil op
één poot staat
We zien de kerkuilen behalve paren ook vaak op één poot staan.
Hoe zit dat? Vogelslaap kan variëren van korte ‘hazenslaapjes’ tot zeer diepe
slaap. De meeste vogels slapen met een naar achteren gedraaide kop onder de
schouderveren gestoken, of met de kop naar achteren gericht op de schouders.
Veel vogels, vooral zangvogels, flamingo’s en steltlopers, staan wisselend van
de ene poot op de andere als ze slapen. Vermoedelijk om bij koud weer
lichaamswarmte te sparen. Op één poot staan heeft ook nog een ander doel, het
geeft rust aan de opgetrokken poot.
Foto André Eijkenaar
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
