We zijn in een nieuwe fase beland bij de kerkuilen: het broeden. Nu breekt er een periode van rust aan in de nestkast: het vrouwtje broedt, het mannetje voorziet haar van voedsel.
foto André Eijkenaar vrouw op eieren
Na het eerste ei
Na het leggen van het eerste ei begint het vrouwtje kerkuil direct te broeden. Twee tot drie keer per uur keert ze de eieren met de onderkant van haar snavel. Het regelmatig keren van de eieren is van groot belang voor de ontwikkeling van de kiem en voor een goede verdeling van de warmte over het ei.
Samen of alleen?
Het vrouwtje kerkuil broedt alleen, terwijl het mannetje kerkuil haar gedurende de gehele broedperiode voorziet van voedsel. Krijgt ze in deze periode te weinig voedsel, dan kiest ze voor zichzelf en verlaat ze het legsel. Tegen het einde van de broedperiode die zo’n 30 dagen duurt, komen de eieren uit.
Mannen beschermen hun vrouwen
In het clubhuis werd opgemerkt dat man kerkuil heerlijk doorsliep, terwijl vrouw een ei aan het leggen was. Dit is normaal gedrag voor een man kerkuil. Ongeveer twee weken voordat de kerkuilen het eerste ei leggen en gedurende de eifase blijft het mannetje vaak bij het vrouwtje in de nestkast. Waarschijnlijk om andere mannetjes, indien nodig, te verjagen.
Broedstrategie
Als man kerkuil véél muizen aansleept, dan zien we een toename van het aantal eieren. En als er heel veel voedselaanbod is, kunnen kerkuilen twee of drie vervolglegsels produceren. Kerkuilen volgen het prooiaanbod. Kerkuilen zijn daarom een indicatiesoort voor het voorkomen van kleine zoogdieren.
Zijn er voldoende muizen?
Rondom de nestkasten is waarschijnlijk voldoende voedsel. De Zoogdiervereniging deed er onderzoek en nam redelijk veel bosmuizen en rosse woelmuizen waar. Dit werd ook verwacht, omdat er voor deze óók veel voedsel aanwezig was in het najaar toen er veel beukennootjes, eikels en kastanjes waren. Dat heet dan een mastjaar, een benaming voor een jaar waarin bomen en planten veel meer vrucht dragen dan gemiddeld.
Update
Volgens schema heeft vrouw kerkuil vanavond 21:54 uur haar tweede ei gelegd.
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
