Het Gennepse broedsel is compleet. Vijf eieren, een mooi aantal. De relatief rustige broedperiode is aangebroken. Dat geeft mij even tijd om jullie mee te nemen voor een uitstapje naar Zwolle.
Uitgestorven
Ik ben een geboren en getogen Zwollenaar. Het was dan ook in Zwolle dat ik in de jaren ‘70 mijn eerste ooievaar zag vliegen. Dat was heel bijzonder. Ik was namelijk in de jaren ‘60 opgegroeid met het beeld, dat ooievaars in Nederland waren uitgestorven. Net als bevers, otters en wolven. Zij behoorden tot de categorie van dieren die hier onmogelijk nog konden leven, al had ik er toen geen idee van hoe het zover was gekomen.
IJsseldelta
Het rivierenland vormt van nature al een geschikte ooievaarsbiotoop. Toch is het de vorige eeuw helemaal fout gelopen. De grote rivieren vormden het riool van Europa, waarin en waarlangs de natuur veel te lijden had. De rivieren werden binnen dijken gedwongen, vervuild water werd zo snel mogelijk afgevoerd richting zee. Ooievaars, bevers en otters verdwenen uit ons land. Inzichten zijn gelukkig veranderd. De grote rivieren hebben ruimte teruggekregen, om hoog water beter het hoofd te bieden en om natuurwaarden te herstellen. De ooievaar heeft hier heel dankbaar gebruik van gemaakt en is tegenwoordig alweer een normale verschijning rond Zwolle. Bij Zwolle begint de IJsseldelta, waar de IJssel, de Overijsselse Vecht en het Zwarte Water uitmonden in de vroegere Zuiderzee, tegenwoordig Ketelmeer en Zwarte Meer. Het is ook in de IJsseldelta, in het buurtschap Grafhorst, waar in de zestiger jaren één van de laatste wilde ooievaarsparen broedde. De herkomst was dan wel wild, maar deze ooievaars waren op het laatst toch afhankelijk van bijvoeren.
Eileuver
In mijn jeugd was er nóg een Zwolse ooievaar, een eileuver om iets specifieker te zijn. Wat een prachtig woord uit het Zwolse dialect. Hoewel ik geen carnavalsvierder ben, ging ik vroeger wel eens kijken bij de optocht in Zwolle. Onvermijdelijk kwam je de Eileuvers tegen. Het is de naam van de Carnavalsvereniging in Zwolle. Op de foto staat een gevelsteen in het centrum van Zwolle, die gemaakt is ter ere van het 22 jarig bestaan van de Eileuvers. Op de steen, een ontwerp van de bekende Zwolse kunstenaar Teun van der Veen, staat een prachtige eileuver, compleet met de Prinsensteek op zijn kop.
Blauwvingers
In de uiterwaarden van de IJssel lopen ooievaars weer statig rond en als u een fietstocht maakt over de IJsseldijk tussen Zwolle en Kampen komt u ze beslist tegen. Dat doet me ook weer denken aan een mooi verhaal. In vroeger tijden heerste rivaliteit tussen Zwolle en Kampen. Toen Zwolle ooit een carillon verkocht aan Kampen, vonden de Kampenaren de prijs veel te hoog. Om de Zwollenaren terug te pakken, betaalde Kampen het enorme bedrag uit in stuivers. De Zwollenaren hebben hun vingers blauw geteld. Sindsdien worden Zwollenaren Blauwvingers genoemd.
Carillon
Intussen luister ik naar het carillon in Gennep, dat ieder kwartier onze ooievaars begeleidt met vrolijke klanken. Niet verkopen hoor, gemeente Gennep. Voor je het weet heb je blauwe vingers.
Wim van Nee STORK
Gevelsteen met eileuver in Zwolle (foto Joost Crèvecoeur)
STORK, de Engelse naam voor een echte Nederlandse vogel: de ooievaar. STORK is een vrijwilligersorganisatie, die zich belangeloos inzet voor de ooievaars in Nederland.
In de jaren zestig waren de ooievaar in Nederland vrijwel uitgestorven, door het gebruik van zware pesticiden zoals DDT. Om de ooievaar te laten terugkeren, hebben vele vrijwilligers en Vogelbescherming Nederland zich sinds 1969 flink ingezet. Het doel was de terugkeer van de ooievaar als broedvogel in Nederland. Dat lukt. Met de ooievaars lijkt het nu goed te gaan. Het aantal broedparen neemt weer toe.
Bezoek de website van STORK
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
