Broedseizoen en alles over eieren

Martin Vink | dinsdag 11 maart 2025 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 37x

Productie van eieren
Hoe ontwikkelt zich een ei voordat deze het lichaam verlaat?
De eicel heeft een heel traject af te leggen, totdat deze als ei met schaal gelegd kan worden. In het eerste deel, het infundibulum vindt de bevruchting plaats, in het magnum vindt er toevoeging van water en eiwitten e.a. stoffen plaats, in de isthmus start de schaalvorming, welke in de uterus wordt voltooid. Als laatste komt het ei in de vagina waar het ei voor korte of langere tijd kan verblijven. Het voltooide ei verlaat het vogellichaam via de cloaca. De meeste roofvogels leggen eieren met een interval van 36-72 uur.

Aanvang broedseizoen
De reproductie bij vogels wordt beïnvloed door seizoensgebonden veranderingen, zoals klimaat, lengen der dagen, predatie risico, sociale interacties en de beschikbaarheid van nestplaatsen en voedsel. Interne lichamelijke ontwikkelingen, leeftijd, conditie en gezondheid in combinatie met deze externe factoren stimuleren de ontwikkeling van de geslachtsorganen. Het broedseizoen kan beginnen!

Balts en copulatie
Het mannetje en vrouwtje zoeken voorzichtig steeds meer toenadering tot elkaar. Prooioverdrachten van het mannetje naar het vrouwtje waarin hij laat zien dat hij sterk en gezond is om voldoende voedsel voor haar en de jongen kan aanvoeren. Zij moet in goede conditie zijn om eieren te kunnen produceren, er zijn dus o.a. veel prooidieren nodig. Na acceptatie van het vrouwtje vinden de eerste copulaties plaats en kan de eiproductie op gang komen.

Wanneer stopt de eileg?
Als het legsel compleet is 5-6 maar meestal 3-4 eieren. Copulaties vinden tot het vierde of vijfde ei plaats.
Onrust, onder invloed van stress wordt het hormoon cortisol aangemaakt, waardoor de concentratie hiervan in het lichaam van de vogel stijgt. Dit veroorzaakt het in regressie gaan (terugkeren naar de vorige situatie) van de reproductie organen. De ei-productie komt voor dat seizoen stil te liggen.

Wat gebeurt er met de eieren die het lichaam niet verlaten?
Als de ovulatie (eisprong) plotseling stopt, bijvoorbeeld door trauma of stress worden de ontwikkelende follikels (ei-cellen) hemorrhagisch (bloedend). Dit resulteert in het in regressie gaan van de ontwikkelende eicellen en stopt de ei productie. Een reeds volledig volgroeid ei dat in de vagina zit zal in de regel het lichaam via de normale weg verlaten.

Overzicht 2021 t/m 2024
De afgelopen drie jaar heeft er geen succesvol broedsel plaatsgevonden in De Mortel, geen eieren dan uiteraard ook geen jonge slechtvalken. Even een korte refreshment.
2021: VM (vreemd mannetje sinds 2015) en V (vrouwtje sinds 2018) beide ongeringd. 3 eieren, 2 jongen uitgevlogen.
2022: VM en V, onrust en territoriale strijd waarschijnlijk 4NL al rond de toren, V gewond aan oog en vanaf juni 2022 niet meer gezien. Geen eieren.
2023: VM/BUS (2018 Erp) en 4NL (2018 Borken Dld). Mannetje VM na 9 jaar verdreven door BUS, vrouwtje 4NL afwijkend gedrag/ziek. Geen eieren.
2024: BUS en 4NL, vrouwtje wederom afwijkend gedrag/ziek. Geen eieren.
2025: BUS en 4NL beide sinds 2023 dus nu voor het derde seizoen.

4NL en BUS in 2025
Als we naar de historie van dit paartje kijken moeten we eerlijk zijn en is de kans reëel dat er ook dit jaar waarschijnlijk geen eitjes komen in De Mortel. En dat maakt het zo interessant om dit koppeltje ook dit broedseizoen nauwlettend te volgen!
Gaat het vrouwtje 4NL na twee jaar en een mogelijke besmetting / ziekte toch herstellen en dit jaar wel eieren produceren? Is ze door een virus onvruchtbaar geworden en ovuleert ze niet of heeft ze uberhaupt ooit geovuleerd? Allemaal spannende aannames maar waar wij geen eenduidig antwoord op hebben. Uiterlijk in de eerste week van april (2013 op 8 april) moet er toch een eitje in de penthouse op de toren van De Mortel liggen. Zo niet dan zal er ook dit jaar geen broedsel plaatsvinden en is het wachten op een nieuw sterk en gezond vrouwtje in De Mortel.

Vandaag zijn er weer paringen waargenomen en is het theoretisch mogelijk dat aan het eind van deze week het eerste ei in de nestkom kan liggen.

Met dank aan:
dierenarts drs. Caroline Hommers
SOVON, DWHC, Erasmus MC

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over