Kunnen we een gokje gaan wagen wanneer het eerste ei bij de kerkuilen in de nestkast ligt?
Foto Hans Menop
IJselijk luid gekrijs
Tegen het einde van hun eerste levensjaar zijn kerkuilen geslachtsrijp. Vroeg in het voorjaar begint de balts (het versieren): een ijselijk luid gekrijs van het mannetje. Het geluid (zang) is op honderden meters afstand hoorbaar. U kunt het hier beluisteren bij tabblad 'herkenning'.
Die baltskreet laat hij elk jaar weer opnieuw horen, ook al heeft hij een vrouwtje. Het mannetje geeft hiermee duidelijk zijn territorium aan: is al verhuurd, ik woon hier en iedereen mag het weten. Zo lokt hij ook een vrouw als hij geen partner heeft. En stimuleert hij de ontwikkeling van de eicellen van het vrouwtje, als een paar elkaar al heeft gevonden.
Eenmaal per uur
Wat we de komende tijd gaan zien, als alles doorgaat zoals het nu gaat, is dat de kerkuilen geleidelijk vaker gaan paren. Dat is nodig voor de bevruchting van de eieren en het versterkt de (paar)band tussen man en vrouw.
Ongeveer tien dagen voor het eerste ei wordt gelegd, paren de uilen 's nachts gemiddeld eenmaal per uur. Meestal nadat mevrouw een lekker hapje, lees: een muis, van haar man heeft ontvangen. Hij moet moeite doen om zijn vrouw te behagen met voldoende muizen anders legt ze geen eieren.
Wat we nu zien gebeuren dat het aantal paringen oploopt maar ik verwacht dat de frequentie van een maal per uur niet gehaald gaat worden omdat ze vorig jaar ook een broedpaar waren.
Het eerste ei
Er zijn wat aanwijzingen waaruit kan blijken wanneer het eerste ei in aantocht is. Vanaf de eerste signalen van balts en het paren duurt het gemiddeld nog 6-8 weken, voordat het eerste ei komt. Een ander signaal kan zijn dat vrouw kerkuil bedelgedrag vertoont en dan duurt het nog ongeveer 5 weken voordat het eerste ei komt. Vlak voor het eerste ei kun je ook veel prooiaanvoer zien.
Nog een ander signaal is de aanwezigheid in de nestkast van de man. Normaal gesproken roesten man en vrouw samen twee weken voordat het eerste ei komt. Maar de Beleef de Lente-man zit de hele tijd in de kast, wat ook wel voorkomt en kan duiden op concurrentie van andere mannetjes in de buurt.
Foto Hans Menop
De stichting Kerkuilenwerkgroep heeft tot doel het ‘beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De stichting is een overkoepelende landelijke organisatie met ongeveer 1.000 vrijwilligers, die werkzaam zijn in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. Dankzij de inspanningen van deze vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers is de broedpopulatie van kerkuilen toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren ’70 tot 3.000 nu. Meer weten?
Bezoek de website van Kerkuilenwerkgroep Nederland
Vogelbescherming Nederland - Samen voor vogels en natuur
