Aanstaande moederdag

Pascal Stroeken, STONE | donderdag 10 mei 2018 | Vind ik leuk | Bewaar deze blog | 905x

Het ei als escape room

Terwijl bij zoogdieren de inspanning rond een geboorte vooral voor rekening komt van de moeder, is de geboorte van een vogel hard werken voor de boreling. De bevrijding uit het ei is de eerste beproeving in het leven van een steenuiltje (en natuurlijk elk ander vogeljong). Het ei als escape room!

Hoewel we er met de webcam bovenop zitten, krijgen we helaas maar weinig mee van wat er zich in de eieren afspeelt. In dit blog neem ik u mee met een kijkje in de eieren.

Luchtkamer

Tijdens de groei ademt het embryo door opname van zuurstof die zich via de poriën in de eischaal verspreidt in het netwerk van bloedvaten aan de binnenzijde van de schaal dat in contact staat met het embryo. De eerste stap naar het leven buiten het ei, is het onafhankelijk worden van deze indirecte manier van ademhalen. Daartoe prikt het jong met zijn snavel de luchtkamer aan in de stompe kant van het ei. Essentieel daarbij is wel  dat het jong precies goed in het ei ligt "opgevouwen": met de snavelpunt naar de stompe kant.

Met het inademen van deze lucht komt zijn longademhaling op gang. Deze forse ademteug geeft het jong voldoende zuurstof en energie om de tweede stap te zetten: het aanpikken van de eischaal.

Eerste piep

Dit is ook het moment dat het zelfstandig ademende jong in het nog gesloten ei gaat piepen! Als we goed luisteren kunnen we dat horen; een heel bijzonder moment vind ik dat elke keer weer. Een piepend ei is voor ons de eerst waarneembare aankondiging van het uitkomen van de eieren. Een steenuilenjong kruipt doorgaans binnen 24 uur nadat het piepen voor het eerste hoorbaar is, uit het ei.

Intussen moet het kuiken ook de restanten van de dooier in zijn buik opnemen, waarna de buikwand zich sluit. De dooierrestanten vormen het reservevoedsel waarop het jong kan teren gedurende de eerste uren na het uitkomen.

Uitbraak

Dan begint het echte werk: het doorbreken van het taaie eimembraan en de stevige eischaal . Daarvoor gebruiken de steenuiltjes hun eitand, een scherp puntje op de bovensnavel van speciaal gehard calcium. Nadat het gaatje is geprikt neemt het jong zijn eerste ademteug met lucht van buiten het ei, wat hem de benodigde energie en kracht geeft voor het verder openbreken van de schaal.  Eenmaal een gaatje gemaakt breekt het kuiken de eischaal verder af met zijn snavel en door met zijn lichaam te duwen.

Moet ie het dan helemaal alleen doen? Nou nee, bij veel vogelsoorten, waaronder uilen, helpen de ouders soms door stukjes van de schaal af te breken. Maar het grootste deel van het uitkomen doet het jong geheel op eigen kracht, een prestatie die grote bewondering afdwingt.

Wanneer horen we de eerste piep? Veel kijk- en luisterplezier!

Foto: 2 pas uitgekomen jongen, 1 aangepikt ei en 1 nog gesloten ei. Bij steenuilen komen de eieren in een nest doorgaans binnen een tijdsbestek van 15 uur uit. De bosmuis ligt als prooi op voorraad.

Steenuilenoverleg Nederland (STONE) is een landelijke werkgroep die steenuilenbescherming en -onderzoek coördineert, stimuleert en faciliteert. Daartoe wordt samengewerkt met relevante binnen- en buitenlandse, professionele en vrijwilligersorganisaties. STONE is een vrijwilligersorganisatie, zonder betaalde krachten. Bezoek de website van STONE

Vind ik leuk
Bewaar deze blog

Meer over