Zomertortel de uitgestorven trekduif achterna?

Als een zweepslag maakt een scherpe knal, gevolgd door een fluitend suizen van hagelkorrels door de lucht, een eind aan het leven van een zomertortel. Eerst dwarrelend, maar dan valt de vogel in een rechte lijn neer tussen de struiken. Plaats delict: Malta. Maar het had even goed Cyprus, of Italië, Frankrijk, Libanon of Egypte kunnen zijn.

Uit de lucht worden geschoten is het lot dat miljoenen vogels treft. Niet alleen het handjevol vrij bejaagbare soorten, maar ook de beschermde soorten. De jacht op zomertortels in verschillende landen rond de Middellandse Zee is zelfs erg populair, ondanks de Europese verboden. Op Malta wordt de jacht op zomertortels en kwartels zelfs toegestaan tijdens de trek in najaar én voorjaar. De overheid speelt daar een sluw spel onder het mom van traditie en weet zo, jaar na jaar, weg te komen met een ‘uitzonderingsregeling’ en een halfbakken handhaven van de regels die er zijn. Zodat het platteland veel weg heeft van een wetteloze vrijstaat.

Door slinkse lobby komt een jagende minderheid van de bevolking zo weg met het massaal afslachten van vogels waar wij in West-Europa onze stinkende best voor doen ze te behouden. Maar ook híer is het niet allemaal rozengeur en maneschijn voor de ‘Europese trekduif’. Het leefgebied van de zomertortel staat zwaar onder druk.

Het is makkelijk vanuit emotie de schuld voor het verdwijnen van de zomertortel bij jagende mafkezen te leggen. De ongemakkelijke waarheid is dat ‘wij hier’ zelf verantwoordelijk zijn voor het veranderende landschap en landgebruik, waarin zomertortels nog amper jongen kunnen grootbrengen.

Maar: als het slecht gaat met een soort, telt ieder individu. Daarom is de strijd tegen illegale jacht van levensbelang. Zuid-Europese BirdLife Partners voeren die strijd met verve, maar zien als kleine organisaties een breed, goed georganiseerd en invloedrijk front tegenover zich.

Vogelbescherming werkt, met kennis en ervaring die in Engeland tot successen leidde, aan proeven met akkerranden die zomertortels ideale omstandigheden bieden om voedsel te vinden. Dat voedsel bestaat vooral uit zaden. Zomertortels zoeken die in een vrij open plantengroei: met een dichte akkerrand kunnen ze niets.

Bovendien steunt Vogelbescherming via BirdLife de strijd tegen de illegale jacht in de landen rond en in de Middellandse Zee. In het najaar van 2017 vragen we hulp aan onze achterban om extra acties tegen de illegale jacht mogelijk te maken.

Wilt u ook bijdragen? Dat kan hier.

En in eigen land doen we, samen met natuurbeherende organisaties als het Zeeuws Landschap, proeven om te kijken welk beheer de zomertortel weer een beetje vooruit kan helpen.

Om te voorkomen dat de zomertortel, de Europese trekduif, het lot treft dat de Amerikaanse trekduif overkwam. Kent u dat verhaal? Het is geen fraaie vertelling: in 1914 stierf de laatste van een soort die het Amerikaanse continent plaatselijk kon verduisteren door de enorme aantallen. De laatste vogel, een vrouwtje dat de naam Martha kreeg, werd een wereldwijd icoon voor het uitsterven van soorten. Ze stierf, als laatste van haar soort, in de dierentuin van Cincinnati. Jacht, naar alle waarschijnlijkheid in combinatie met een veranderend landgebruik, deed een iconische vogelsoort verdwijnen.

Hier, in Nederland, was de zomertortel ooit ook zo’n icoon van het platteland. Al is de vogel zelf niet opvallend, zijn roep was vrijwel overal onderdeel van het ‘geluidsdecor’ van het platteland. Een geluidsdecor dat de laatste decennia heel stil geworden is.

Bekijk een video over de jacht op de Amerikaanse trekduif.