Overeenstemming over ontbossingswet Europese Unie

De campagne #Together4Forests heeft ruim 210 natuur- en mensenrechtenorganisaties samengebracht in de strijd voor een sterke EU-wet tegen ontbossing. Maar liefst 1,2 miljoen burgers, wetenschappers en bedrijven hebben zich geschaard achter de campagne. Ook spraken meer dan 140 artiesten wereldwijd zich uit tégen de ontbossing in een open brief aan de leiders van de Europese Unie.  

Dit alles met als doel om een wet te krijgen die ervoor moet zorgen dat alleen nog producten op de EU-markt komen waarvoor geen natuur is vernietigd. Een campagne dus, die haar vruchten heeft afgeworpen! Ook dankzij de Nederlandse ondertekenaars. Niet alleen Vogelbescherming wist velen te mobiliseren, maar bijvoorbeeld ook het Wereld Natuur Fonds en Greenpeace hebben zich sterk gemaakt voor deze wet.

Misschien wel het belangrijkste aspect van de nieuwe wet is de eis die wordt gesteld aan toelating van producten tot de EU-markt. Er mag geen ontbossing of ‘bosdegradatie’ aan ten grondslag hebben gelegen. Dit alles om biodiversiteitsverlies tegen te gaan en uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Om hun producten in de Europese Unie op de markt te krijgen, zullen producenten en handelaars voortaan dus moeten bewijzen dat de producten ontbossingsvrij zijn. Oftewel: afkomstig van land dat sinds 31 december 2020 niet meer is ontbost. Ook moeten ze kunnen aantonen dat de producten voldoen aan de wetten en regelgeving van het land waar het product vandaan komt. Er komt daarnaast een verplichting voor bedrijven om nauwkeurig informatie te verzamelen over de landbouwgrond waar de producten zijn verbouwd, zodat ook kan worden gecontroleerd of de regels worden nageleefd.

Het is vervolgens aan de lidstaten om ervoor te zorgen dat het niet naleven van de regels leidt tot doeltreffende sancties. Bovendien zal de lijst met grondstoffen die onder de richtlijn vallen regelmatig worden herzien en bijgewerkt, waarbij rekening wordt gehouden met nieuwe gegevens, zoals veranderende ontbossingspatronen. De consument moet er vervolgens dus op kunnen vertrouwen dat het product dat zij of hij koopt aan alle eisen voldoet.

Dat er nu in Brussel overeenstemming is bereikt over een nieuwe wet om ontbossing tegen te gaan, betekent niet dat de regels morgen al gaan gelden. De volgende stap is dat het Europees Parlement en de Raad de wet ook formeel moeten aannemen, pas daarna kan de wet in werking treden. Zodra dat het geval is, hebben bedrijven 18 maanden de tijd om de nieuwe regels toe te passen die nodig zijn om hun producten op de EU-markt te kunnen brengen.

Ontbossing is wereldwijd een van de grootste problemen; iedere twee seconden verdwijnt er een voetbalveld aan bos. De mensheid werkt op dit vlak aan z’n eigen ondergang.

De vraag naar producten van de intensieve landbouw is verantwoordelijk voor 80% van alle ontbossing wereldwijd. Het gaat bijvoorbeeld om soja, palmolie en (rund)vlees. Niet alleen een probleem vanwege het verdwijnen van leefgebied voor vogels en vele andere dieren, bomen en planten. Ontbossing is ook de op één na grootste bron van broeikasgasemissies. Om klimaatverandering te lijf te gaan, is het van groot belang dat bos beschermd én hersteld wordt.

Mensenrechtenschendingen zijn aan de orde van de dag als het om ontbossing gaat. In een land als Brazilië, waar president Bolsonaro een flinke tand erbij heeft gezet bij de vernietiging van het Amazonewoud, is de inheemse bevolking veelal het kind van de rekening. Wie protesteert, is z’n leven niet zeker.

Ook elders worden inheemse gemeenschappen vaak met geweld van het eigen land verjaagd. En 80% van de biodiversiteit is wereldwijd juíst in inheemse gebieden te vinden.

En met Covid-19 nog vers op het netvlies waarschuwen wetenschappers nu al dat we vaker dergelijke pandemieën zullen krijgen als ontbossing doorgaat. Daardoor wordt het leefgebied van wilde dieren almaar kleiner en dat vergroot de kans op contact met mensen. Daarmee neemt ook het risico toe van contact tussen mens en een dier dat een ziekte bij zich draagt. Nóg een belangrijke reden om ontbossing een halt toe te roepen.

De Europese Unie is één van de topimporteurs van soja, palmolie en hout. Alle lidstaten samen zijn zelfs verantwoordelijk voor een derde van de ‘ontbossing-gerelateerde‘ producten wereldwijd. Vaak afkomstig uit gebieden waar bossen en andere waardevolle natuur zijn vernietigd. Toch bestond er tot voor kort geen wetgeving tegen ontbossing. Nederland is in Europa zelfs de grootste importeur en doorvoerhaven van soja, palmolie en cacao. Dus ook wij zijn aan zet om de aarde goed achter te laten voor onze kinderen en kleinkinderen.