Hoe interesseer je de lokale politiek voor vogels en natuur?

Biodiversiteit begint in je achtertuin, zo hoor je vaak op de burelen van Vogelbescherming. En niets is minder waar: in de gemeente wordt bepaald hoe het groen wordt ingericht en beheerd. De gemeente bepaalt ook waar gebouwd wordt en of er rekening wordt gehouden met stadsnatuur in het ontwerp van nieuwe wijken én gebouwen. Het maaibeheer van bermen is ook meestal een gemeentezaak, juist daar zijn veel insecten en planten voor hun voortbestaan van afhankelijk. De gemeente heeft net als het rijk en de provincie grote opgaven om de klimaat- en biodiversiteitcrisis te bezweren. Maar moet tegelijkertijd ook zorgen voor een prettige en gezonde leefomgeving voor haar bewoners.

Alle reden dus voor Vogelbescherming om het vizier op de gemeente en de gemeenteraadsverkiezingen te richten, in maart 2022. Als betrokken burger zijn er – naast dat je kunt stemmen– namelijk veel mogelijkheden om ook op andere momenten invloed uit te oefenen. Daarvoor heeft Vogelbescherming voor de achterban diverse digitale workshops gehouden. Hier hebben we ook Has Bakker voor gevraagd, als raadslid met een ‘groen hart’. Zijn enthousiasme voor zijn werk als raadslid was innemend en met zichtbaar plezier beantwoordde hij de vragen van de deelnemers aan de workshop waarbij hij veel tips gaf. Die vooral gingen over: hoe krijg ik als burger de lokale politici en bestuurders méé voor mijn plannen en ideeën, vooral ten behoeve van vogels en natuur?

Has Bakker zit sinds 2017 in de gemeenteraad van Utrecht, waar hij vicefractievoorzitter is voor D66. Namens die partij voert hij het woord over financiën, sport, volksgezondheid, wijkgericht werken en participatie. Naast zijn raadslidmaatschap is Has werkzaam als bestuursadviseur bij de Natuur- en Milieufederaties (NMF). Has over zijn drijfveren: “Utrecht nog mooier, gezonder en democratischer maken, dat is mijn drive als raadslid. Ik maak me graag druk om de wereld om mij heen en welke keuzes we hierin maken. Van huis uit heb ik de liefde voor de politiek meegekregen. En dat áls je ideeën hebt over hoe het beter kan, je dan ook je best moet doen om daar een bijdrage aan te leveren. Dat doe ik met veel plezier als raadslid in Utrecht.”

De gemeenteraadsverkiezingen zijn pas in maart, maar de verkiezingsprogramma’s zijn al geschreven. Op een paar uitzonderingen na. Has: “Zoek uit wie bij welke partijen bezig is met het schrijven van het programma – vaak is er een commissie voor aangesteld – en of ze open staan voor ideeën. Maar werk ze wel uit in zo concreet mogelijke voorstellen.” Ook als de programma’s zijn geschreven,  zijn er nog steeds mogelijkheden zijn om er invloed op uit te oefenen. “Ben je lid van een partij of ken je leden van een partij, dat kan je bijvoorbeeld een amendement opstellen om het verkiezingsprogramma aan te passen op die groene onderwerpen, waarvan je denkt: die kunnen echt nog wel wat beter. Als een amendement aangenomen is en goed is, dan kan het soms zelfs wel worden overgenomen in het coalitieakkoord. Daar zijn ook landelijk hele mooie voorbeelden van!“.

In de verkiezingscampagne zelf, zo vanaf begin februari 2022, zijn er veel kansen om je ideeën voor het voetlicht te krijgen. “Organiseer een verkiezingsdebat over een bepaald onderwerp – bijvoorbeeld ‘Het grote biodiversiteitsdebat’ – en nodig kandidaatsraadsleden uit. Hiermee kun je echt een onderwerp op de kaart zetten”, aldus Has.

Na de verkiezingen volgen er coalitieonderhandelingen tussen partijen die samen het college willen vormen.  Has: “Dat kan ook een goed moment zijn om weer van je te laten horen, bijvoorbeeld door een actie te organiseren rondom punten waarvan je vindt: dit moét een plek krijgen in het coalitieakkoord. Je zou dan ook een concreet tekstvoorstel kunnen schrijven dat de formerende partijen zó over kunnen nemen. Laat het in elk geval niet lopen, zit op de bal!”

“Een heel belangrijke tip is om echt zo concreet mogelijk te zijn in je plannen of voorstellen. Meer groen of meer duurzaamheid, dat vindt elke partij wel... Maar het gaat erom hoe je écht het verschil gaat maken, ga daarnaar op zoek”. Een onderwerp op de agenda zetten is één, “maar denk in oplossingen en beloftes” zegt Has.

“Werkbezoeken, die moet je ook organiseren. Zien en beleven, in een informele sfeer met elkaar praten, een kopje koffie drinken… heel nuttig en effectief! Maar nodig wel de hele club uit, alle raadsleden. Anders krijg je al snel het stempel van dat clubje dat alleen maar zaken doet met die ene partij. Daar is men wel gevoelig voor.”

“Ook heel belangrijk”, aldus Has, “is timing… vaak krijg ik als raadslid iets onder de aandacht waar ik op dat moment niets mee kan. Of het is te vroeg in het proces, of net te laat. Om te weten wanneer je iets moet inbrengen kun je bij de griffie terecht. De griffie van de gemeente weet wanneer raadsvergaderingen zijn en welke onderwerpen op de agenda staan, dus maak daar gebruik van”.

Om een idee te laten slagen ben je uiteindelijk afhankelijk van een politieke meerderheid. “Dus kijk goed naar de politieke verhoudingen. Tel de poppetjes en kijk welke partijen je nodig hebt. Dan kan het effectiever zijn om je energie te richten op één grote partij die echt iets in de melk te brokkelen heeft. De partijen die dichtbij jouw gedachtengoed staan, krijg je toch wel mee.”

Has Bakker is ervan overtuigd dat ideeën die gedragen worden door meerdere, soms niet voor de hand liggende organisaties, meer kans van slagen hebben. “Dat is voor een raadslid veel interessanter, want daar kun je dan bijna niet om heen.”

Dan nog een gouden tip voor een succesvolle lobby, volgens Has. “Investeer in een goede relatie met een raadslid, zorg voor persoonlijk contact en dat de samenwerking wederzijds energie geeft. Belangrijk ook voor de lange termijn, want een goede lobby duurt soms wel twee, drie jaar.”