EU-subsidie voor biomassa bedreigt Europese bossen

Onze Europese bossen zijn van onschatbare waarde. Ze geven ons voedsel, bouwmaterialen, zuurstof en rust. En ze zijn een thuis voor talloze planten en dieren: met name oude bossen herbergen ongeveer 90% van de biodiversiteit op land.

Maar het gaat niet goed met de bossen in Europa, zelfs niet als het Natura 2000-gebieden zijn; zo’n 85% is in slechte conditie. Ze kunnen het tempo van onze exploitatie niet aan: we kappen sneller dan zij kunnen groeien. En als de EU haar plannen doorzet, zou dat dramatisch kunnen uitpakken.

De EU is van plan om energie uit hernieuwbare bronnen te subsidiëren. Dat doet ze in het kader van de Richtlijn Hernieuwbare Energie. Deze duurzame energiebronnen moeten fossiele brandstoffen gaan vervangen, met als doel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Een mooi streven, ware het niet dat de EU van plan is om ook energie uit biomassa te gaan subsidiëren.

Energie uit biomassa wordt verkregen door organisch materiaal te verbranden. Dat kan houtafval zijn, restproducten van agrarische gewassen of gft-afval. Maar die afvalproducten zijn niet afdoende beschikbaar; daarom worden ook bomen gekapt om te dienen als biomassa. Van het hout dat in de EU wordt verbrand voor bio-energie, is een derde tot de helft voor dit doel gekapt. Zelfs grote stammen gaan de verbrandingsovens in. Met alle gevolgen van dien voor onze bossen.

In de eeuwenoude bossen van Finland, Estland en Letland zijn de gevolgen van houtkap nu al pijnlijk zichtbaar. Oorspronkelijk zijn deze Noordoost-Europese landen grotendeels bedekt door uitgestrekte bossen. Maar door de hoge houtprijzen en de toenemende vraag naar biomassa, wordt er momenteel meer gekapt dan ooit. Met grootschalige kaalslag tot gevolg.

Op verzoek van BirdLife International reisde fotograaf Karl Adami door deze landen om de schade vast te leggen. Wat hij zag, baart hem zorgen. Niet alleen de toenemende houtkap maar ook het verwijderen van dood hout voor biomassa: “Het verhaal is dat dood hout toch alleen maar wegrot als we het niet weghalen. Maar duizenden soorten zijn afhankelijk van dood hout. Voor vogels is het een bron van voedsel of een plek om te nestelen. Als ik kan laten zien hoe fragiel deze soorten zijn, zullen we hopelijk onze oerbossen beter beschermen.”

Lees hier meer over de reizen van Adami en de situatie in Letland, Estland en Finland

Hout gebruiken als biomassa gaat niet alleen ten koste van onze bossen; het helpt ook niet bij de beperking van broeikasgassen. Want bij het verbranden van hout komt juist CO2 vrij, een belangrijk broeikasgas. Dus door onze bomen te verstoken, vergroten we juist het klimaatprobleem. En zelfs als we bossen weer zouden laten herstellen, zodat ze de vrijgekomen CO2 opnieuw opnemen, gaat dat niet snel genoeg. Dat kost decennia of zelfs eeuwen – en die tijd is er niet.