Een hemel vol geluk

Om dat kraanvogelgeluk een handje te helpen, besluiten we om dit najaar naar Noord-Duitsland af te reizen, waar kraanvogels zich op hun tocht naar het zuiden verzamelen. Vanaf begin oktober houden we de kraanvogelberichten in de gaten en vernemen we dat er op ‘Fischland Darβ-Zingst’, een schiereiland ten westen van Rügen, zo’n 25.000 stuks verblijven.

Dit zijn voor het grootste deel vogels die in Scandinavië gebroed hebben en daar voor de naderende winter vertrekken. Een telefoontje naar het door onze Duitse zusterorganisatie beheerde NABU-Kranichzentrum leert ons: “De kraanvogels zijn dit najaar minstens twee weken vroeger dan andere jaren. We verwachten dat ze de komende weken ook Zingst zullen verlaten.” We twijfelen niet langer en gaan op weg.

Aan de kust van de Duitse Oostzee ligt tussen Rostock en het eiland Rügen een grillig verdeeld landschap met uitgestrekte rietmoerassen en eilandjes. Dit meer dan 800 vierkante kilometer grote National Park Vorpommersche Boddenlandschaft is een broedgebied voor talloze watervogels. Twee keer per jaar passeren hier 60.000 kraanvogels. Voor hen is het uitgestrekte lagunegebied een plek om op rust en krachten te komen.

Bij avondschemering komen vanuit alle windrichtingen slierten kraanvogels aanvliegen, die hier neerstrijken en overnachten. Bij zonsopkomst verlaten ze de slaapplaatsen weer om op de omliggende akkers te foerageren.

Na een dag rijden vanuit Zeist, strijken we neer op een camping in Zingst. De volgende ochtend begeven we ons nog in het donker op weg naar de brug over het Zingster kanaal. Uit het verleden weten we dat de kraanvogels die in de Bodden overnachten, hierover komen als ze verder vliegen naar het zuiden. Tot onze verrassing wordt het meer ten westen van de brug – de Bodstedter Bodden - dit jaar ook als slaapplaats gebruikt.

Als het wat lichter wordt zien we honderden, zo niet duizenden kraanvogels schouder aan schouder staan. Bij het opkomen van de zon worden de vogels onrustig, wapperen met de vleugels en laten hun getrompetter horen. Ze vertrekken in groepjes, om zich te goed te doen aan mais-, aardappel- of bietenresten op de omliggende akkers. Een deel trekt verder door naar het zuiden.

Kraanvogeltrek is de laatste jaren uitgegroeid tot een toeristische attractie. Vanuit Zingst en omliggende plaatsen worden vaartochten georganiseerd in de Bodden. Ook wij gaan aan boord en vanaf het bovendek hebben we een grandioos uitzicht. De schipper weet waar hij de passerende kraanvogels kan verwachten en gaat op de meest geschikte plek voor anker.

Terwijl we genieten van een fraaie zonsondergang, komt aan de andere kant van de hemel een heldere volle maan op. Even krijg ik het perfecte plaatje op mijn netvlies – vliegende kraanvogels voor de volle maan. Het volgende half uur vliegen onder melancholisch getrompetter, slierten kraanvogels boven en onder de maan. Totdat een groepje op exact de goede hoogte passeert. Een kippenvel moment.

Voor de volgende dag heb ik een schuilhutje gereserveerd in Altenpleen. In het pikkedonker neem ik ’s morgens mijn intrek aan de rand van een maisakker. Geheel vrijwillig laat ik me voor 14 uur opsluiten. Je mag de hut pas weer verlaten als de laatste kraanvogel vertrokken is. Elke verstoring is uit den boze.

In de loop van de ochtend verschijnen honderden kraanvogels voor de hut in gezelschap van duizenden kol- en brandganzen. De vogels verorberen in razendsnel tempo de maiskorrels. Ze naderen het houten staketsel waarin ik zit opgesloten tot op anderhalve meter. Wat zijn ze groot. De mensgrote vogels meten bijna twee meter met uitgestrekte hals, terwijl de spanwijdte ruim 2.20 meter bedraagt.

Later op de dag als de magen min of meer gevuld zijn, gunnen ‘de kranen’ zich tijd om te rusten en te slapen. Soms op een poot staand of zittend op de grond met opgetrokken poten. Geregeld imponeren de mannen elkaar door met langgerekte nekken luid te trompetteren. Zo nu en dan begroet een kraanvogelechtpaar, ze zijn monogaam, elkaar alsof ze elkaar weken niet gezien hebben.

Op het moment dat een zeearend overvliegt gaan alle ganzen de lucht in. De kraanvogels blijven in vertwijfeling achter. Na een aantal minuten keren de ganzen terug en lijken opnieuw uitgehongerd. In Altenpleen staat ook een heus ‘Kranorama’. Bezoekers kunnen vanuit een moderne uitkijkpost, die ook als bezoekerscentrum dient, zonder verstoring van de kraanvogels genieten.

Alle ganzen gaan op de vlucht, zodra een zeearend overvliegt.

De kraanvogeltrek verloopt dit jaar in ras tempo. Tijdens ons verblijf op Zingst wordt hun aantal op 25.000-30.000 geschat. Dezelfde week verblijven ten noordwesten van Berlijn bij Linum zo’n 60.000 exemplaren en nog zuidelijker bij Diepholz nog eens 30.000. In dezelfde periode worden ook trekkende kraanvogels boven Nederland waargenomen.

Eind oktober zijn de meeste kraanvogels doorgetrokken en verblijven er 90.000 bij Lac du Der de Chantecoq in Noord-Frankrijk. Een groot aantal overwintert daar, terwijl het andere deel doorvliegt naar Extremadura in Spanje. In het vroege voorjaar beweegt de meute zich weer in noordelijke richting, zodat menig vogelliefhebber zich opnieuw kan vergapen aan deze indrukwekkende vogeltrekattractie.

Voor meer informatie ga naar www.kraniche.de en bezoek de kraanvogelradar op https://sensingclues.org/craneradar.